Catalanen zijn woedend om spionagesoftware

Opnieuw wijst de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging met een beschuldigende vinger naar Madrid, dat volgens hen niet te vertrouwen is. Uit onderzoek van het Canadese collectief Citizen Lab blijkt namelijk dat Pegasus-spyware is aangetroffen bij ruim zestig politici, advocaten en andere Catalanen die actief zijn in de onafhankelijkheidsbeweging.

De telefoonhack zou hebben plaatsgevonden van 2017 tot en met 2020, rond en na het verboden onafhankelijkheidsreferendum van Catalonië. Volgens Citizen Lab is er indirect bewijs dat de hack is uitgevoerd door mensen verbonden aan de Spaanse regering.

Verboden referendum

In 2017 organiseerden Catalaanse separatisten een referendum over mogelijke afscheiding van Spanje. Dat werd verboden door Madrid, aangezien de grondwet zo’n stemming niet toestaat. Omdat vervolgens alleen separatistisch gezinde Catalanen hun stem uitbrachten, was de uitkomst van het referendum een overweldigend ‘ja’ voor afscheiding.

De stemming zorgde voor een diepe crisis in het land. In 2020 werd bekend dat een aantal Catalaanse politici met Pegasus-spionagesoftware gevolgd waren. Eenmaal gehackt kan een telefoon met Pegasus omgezet worden in een afluisterapparaat. Ook kunnen berichten en wachtwoorden uitgelezen worden.

Citizen Lab, dat zich al vaker verdiepte in het gebruik van Pegasus-spyware – onder meer in Polen en Hongarije – beet zich na die onthulling vast in de materie. Maandag publiceerden ze hun onderzoeksresultaten, waaruit blijkt dat de lijst met spionageslachtoffers aanzienlijk langer is dan aanvankelijk gedacht. Onder hen zijn Europarlementariërs, advocaten en Catalaanse politici die vervolgd worden vanwege hun betrokkenheid bij het illegale referendum. Ook familieleden van activisten en politici werden bespioneerd.

Mensenrechtenschendingen

Pegasus werd ontwikkeld door NSO Group, een Israëlisch techbedrijf dat stelt alleen zaken te doen met overheidsinstanties. Daardoor rijst het vermoeden dat de Spaanse overheid achter het afluisteren zit. In 2020 stelde de Spaanse overheid de software nooit te hebben aangekocht. De Spaanse geheime dienst CNI antwoordde dat zij ‘altijd in overeenstemming met de wet handelen’.

Wie er ook achter de spionage zit, Amnesty International riep EU-instanties op veel meer te doen om mensenrechtenschendingen met spyware aan te pakken. Na de onthulling van Citizen Lab concludeert Amnesty dat EU-instanties hierin flink hebben gefaald.

Juist nu Madrid en Barcelona weer voorzichtig toenadering zoeken – beide hebben momenteel een regering die het gesprek wil aangaan – komt het nieuws over de vermeende spionage hard aan. De hardliners onder de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging zien de kwestie als het zoveelste bewijs dat er met Madrid niet te praten valt.

‘Serieuze aanval op de democratie’

Zo schreef de in ballingschap in België wonende Catalaanse onafhankelijkheidsleider Carles Puigdemont, regiopresident ten tijde van het verboden referendum, op Twitter: ‘Spanje is een verdorven staat, met een corrupte monarchie en met regeringen die geen grenzen hebben in hun strijd tegen Catalonië.’

De huidige Catalaanse regiopresident Pere Aragonès, wiens telefoon ook werd gehackt, wil vooral dat de Spaanse autoriteiten snel opheldering geven na de onthullingen. Aragonès: “Dit is een serieuze aanval op de democratie en op fundamentele rechten. Een volgend voorbeeld van repressie tegenover een vredige burgerbeweging.”

Lees ook:
In de Catalaanse enclave op Sardinië is Carles Puigdemont een held

Justitie in Italië buigt zich over mogelijke uitlevering aan Spanje, maar de uitkomst daarvan mag Puigdemont in vrijheid afwachten.

Hoge EU-functionarissen doelwit van Israëlische spyware Pegasus

Meerdere medewerkers binnen de Europese Commissie zijn vorig jaar doelwit geworden van een hack met Pegasus. Onder hen is ook de Eurocommissaris voor justitie Didier Reynders.