Bestorming
Bolsonaro-aanhangers bestormen overheidsgebouwen in Brazilië
Waar al sinds de verkiezing van de Braziliaanse president Lula voor gevreesd wordt, is gebeurd: aanhangers van de rechtse ex-president Bolsonaro bestormden zondag overheidsgebouwen in hoofdstad Brasilia. Na de rellen is de gouverneur van Brasilia door het hooggerechtshof op non-actief gesteld.
Honderden aanhangers van de rechtse oud-president Jair Bolsonaro drongen zondag het parlementsgebouw in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia binnen. Daar veroorzaakten ze veel schade, zo was te zien op beelden die op sociale media circuleren. Ook het hooggerechtshof en het presidentieel paleis zijn bestormd, lokale media schatten het aantal indringers op zo'n drieduizend.
Inmiddels hebben veiligheidstroepen de controle terug gekregen over het parlementsgebouw, het presidentiële paleis en het hooggerechtshof. Dit gebeurde nadat president Lula een ‘federale interventie’ had aangekondigd, zodat federale troepen de veiligheid in de stad konden waarborgen. Honderden mensen zijn gearresteerd.
Vernielingen
Op beelden op sociale media was te zien dat demonstranten, veelal gekleed in het groen en geel van de Braziliaanse vlag, deuren en ramen openbraken om het parlementsgebouw binnen te gaan. Daar vernielden ze de kantoren van de wetgevers en gebruikten het podium van de parlementsvoorzitter. Een spandoek werd ontvouwen met een oproep aan het Braziliaanse leger: ‘INTERVENTIE’. Op een video was te zien hoe een menigte buiten het gebouw een politieagent van zijn paard trok en hem tegen de grond werkte.
Volgens een fotograaf van persbureau AFP deden de taferelen denken aan de bestorming van het Amerikaanse Capitool op 6 januari 2021.
Lula noemt indringers ‘fascisten’
“Deze absurde poging om zijn wil op te leggen via geweld, zal niet slagen”, schreef de Braziliaanse minister van Justitie Flavo Dino op Twitter, die met het woord ‘zijn’ doelde op Bolsonaro. De Braziliaanse procureur-generaal heeft al een strafrechtelijk onderzoek aangekondigd. Het hoofd van de beveiliging in Brasília, Anderson Torres, is inmiddels ontslagen.
President Lula da Silva, die niet in Brasilia is, maar op werkbezoek in São Paulo, noemt de indringers ‘fascisten en fanatici’. Ook zegt hij dat Bolsonaro in diverse speeches heeft opgeroepen tot de bestorming van overheidsgebouwen.
Essa absurda tentativa de impor a vontade pela força não vai prevalecer. O Governo do Distrito Federal afirma que haverá reforços. E as forças de que dispomos estão agindo. Estou na sede do Ministério da Justiça.
— Flávio Dino 🇧🇷 (@FlavioDino) 8 januari 2023
Reactie Bolsonaro
Bolsonaro veroordeelde de gewelddadigheden in een reactie op Twitter. “Vreedzame demonstraties maken deel uit van onze democratie, maar daarin is geen plaats voor plunderingen en innames van overheidsgebouwen zoals die vandaag hebben plaatsgevonden”, schreef hij.
“Maar ik verwerp de valse beschuldigingen die aan mij worden toegeschreven door de huidige regeringsleider, dat ik dit soort geweld heb aangemoedigd. Tijdens mijn mandaat heb ik me altijd aan de regels van de Grondwet gehouden en de democratie, transparantie en onze heilige vrijheid gerespecteerd en verdedigd.”
Beëdiging Lula da Silva
De Bolsonaro-aanhangers zijn het niet eens met de beëdiging van de linkse president Lula da Silva op 1 januari. De inauguratie van Lula verliep opvallend rustig, zeker gezien er sinds zijn overwinning flink gedemonstreerd is door aanhangers van Bolsonaro. Ze kampeerden bijvoorbeeld bij legerbases en riepen het leger op in te grijpen bij de inauguratie.
Zelf heeft Bolsonaro sinds hij de verkiezingen verloor vrijwel niet meer van zich laten horen. Hij heeft de winnaar niet gefeliciteerd en nooit gezegd dat hij de uitslag erkent. Hij verblijft sinds 30 december in de Amerikaanse staat Florida.
Bolsonaro supporters attacking federal buildings in Brasilia. National Congress and the Planalto Palace, the seat of executive power, both broken into. Images of shattered windows and ransacked workspaces, all painfully reminiscent of Jan. 6. pic.twitter.com/esvFYE0HcC
— Alejandro Alvarez (@aletweetsnews) 8 januari 2023
Gouverneur geschorst
De gouverneur van Brasilia Ibaneis Rocha is door het hooggerechtshof op non-actief gesteld na de rellen in de hoofdstad van Brazilië zondagavond. Hooggerechtshofrechter Alexandre de Moraes sommeerde daarnaast Facebook, Twitter en TikTok om antidemocratische propaganda te blokkeren.
Rocha is voor negentig dagen uit zijn ambt gezet vanwege de gebrekkige veiligheidsmaatregelen in de hoofdstad, waardoor aanhangers van voormalig president Jair Bolsonaro overheidsgebouwen in Brasilia konden bestormen en bezetten. Volgens de nieuwe president Luiz Inacio Lula da Silva heeft de militaire politie die onder Rocha valt niets gedaan om de demonstranten te stoppen. Eerder zondag ontsloeg Rocha zelf de chef van de Federale Politie, Anderson Torres, die minister van justitie was onder Bolsonaro.
De Braziliaanse autoriteiten zijn een onderzoek gestart naar de bestorming, die door de deelnemers al twee weken werd voorbereid op platforms als Telegram en Twitter. Toen zij zondagmiddag aankwamen in Brasilia zouden ze door de militaire politie met alarmlichten zijn begeleid. Het duurde tot twee uur na de bestorming voordat de mobiele eenheid in actie kwam en drie uur voordat veiligheidstroepen de overheidsgebouwen in Brasilia konden ontzetten. Volgens de huidige minister van justitie Flavio Dino zijn tweehonderd demonstranten gearresteerd. Rocha had het eerder over meer dan vierhonderd.
Reacties
In een eerste reactie op de bestorming van het Braziliaanse parlementsgebouw en hooggerechtshof noemde de Amerikaanse president Joe Biden de ontwikkelingen in het Zuid-Amerikaanse land zondag “schandalig”.
Biden twitterde later: “Ik veroordeel de aanval op de democratie en op een vreedzame machtsoverdracht in Brazilië. Braziliës democratische instituten hebben onze volledige steun en er mag niet getornd worden aan de wil van het Braziliaanse volk.”
De Argentijnse president Alberto Fernandez sprak van een couppoging door Bolsonaro-supporters en zijn Mexicaanse ambtgenoot Andres Manuel Lopez Obrador liet via Twitter weten: “Lula is niet alleen, hij heeft de steun van de progressieve krachten in zijn land, in Mexico, het Amerikaanse continent en de wereld.” De Chileense president Gabriel Boric noemde de bestorming “een laffe en misselijkmakende aanval op de democratie” en de Venezolaanse leider Nicolas Maduro veroordeelde de “neofascistische groeperingen” die de aanval op Lula hebben ingezet.
In Europa stelde de Franse president Emmanuel Macron in een tweet: “De wil van het Braziliaanse volk en de democratische instituten moeten gerespecteerd worden”. De buitenlandcoördinator van de Europese Unie, Josep Borrell, twitterde dat hij met afschuw kennis had genomen van de “gewelddadige en illegale bezetting” in Brasilia en stelde: “De Braziliaanse democratie zal het winnen van geweld en extremisme.”
Lees ook:
Bolsonaro maakt met vertrek naar VS tegenstrijdige gevoelens los
Hoon, kwaadheid en opluchting. Dat zijn de gevoelens van Brazilianen over het vertrek van president Jair Bolsonaro naar Orlando in de Amerikaanse staat Florida.
