Bachmoet, verpulverd symbool, staat op vallen

De strijd om Bachmoet lijkt eindelijk gestreden – lijkt, want de berichten zijn tegenstrijdig. De Russen rukken vanuit het noordoosten binnen, maar Oekraïne zou aan de zuidwestkant nog aan een tegenoffensief bezig zijn. Een bekende commandant van een Oekraïense drone-eenheid in Bachmoet, strijdnaam Madyar, meldt vrijdag dat hij bevel heeft gekregen de stad te verlaten.

Oekraïense militaire woordvoerders benadrukten de afgelopen dagen dat de situatie in de totaal in puin geschoten stad kritiek was. De Oekraïners kampen met een gebrek aan munitie en een numerieke Russische overmacht. De toegangsweg naar de stad is vrijwel afgesneden.

Het stadje (normaal 70.000 inwoners) heeft maar weinig militair-strategische betekenis, daarover zijn westerse militaire denktanks het wel eens. Maar Bachmoet is wel van grote symbolische betekenis. In de strijd die er sinds de zomer woedt, staat Bachmoet voor de Oekraïense weigering om territorium prijs te geven. Maar de stad is ook symbool voor de neiging van de Russische strijdkrachten om desnoods duizenden militairen op te offeren.

Om de vijand uit te putten

Dat is ook een belangrijke reden waarom Oekraïne de stad bleef verdedigen. “De verdedigers van Bachmoet verdedigen dit deel van het front heroïsch, om de vijand uit te putten, te laten doodbloeden en te verzwakken”, zei de Oekraïense militaire woordvoerder Serhy Tsjerevaty donderdag op tv. Maar hij maakte ook de geesten rijp voor terugtrekking, ‘als dat absoluut noodzakelijk is’.

Bachmoet staat ook symbool voor de prestigestrijd tussen Jevgeni Prigozjin, baas van het Russische huurlingenleger Wagner, en het Russische reguliere leger en het ministerie van defensie.

Aan de Russische kant vechten bij Bachmoet vooral Wagnerstrijders. Eerst sneuvelden er vooral nauwelijks getrainde ex-gedetineerden die door Prigozjin in grote aantallen gerekruteerd waren bij de verovering van Soledar. Toen dit voorstadje van Bachmoet anderhalve maand geleden viel, kijfden Prigozjin en legerwoordvoerders publiekelijk over wiens verdienste dat was.

‘Alstublieft, laat me naar huis gaan’

Prigozjin voert op sociale media dagelijks campagne tegen de in zijn ogen incompetente minister van defensie Sergej Sjojgoe en opperbevelhebber Valeri Gerasimov. Nieuwste bedrijf in deze operette is een wetsvoorstel om dergelijke kritiek op de strijdkrachten zwaarder te straffen.

Wagner zet nu zijn best getrainde militairen in bij Bachmoet. Ondanks de onenigheid met het reguliere leger, onlangs nog over de verdeling van munitie, krijgt Wagner ook luchtsteun. Gevechtsvliegtuigen werpen fosforbommen af, afgaande op beelden op sociale media.

Vrijdag publiceerde Prigozjin een filmpje vanaf het winderige dak van een kennelijk veroverd gebouw. In militair tenue riep hij de Oekraïense president Zelensky op om de omsingelde stad op te geven. Drie geïntimideerd ogende krijgsgevangenen moesten deze oproep steunen. “Alstublieft, laat me naar huis gaan”, richtte een van hen zich tot de president.

Hel

Zowel Oekraïense militairen als burgers omschrijven Bachmoet als de ‘hel’. In de stad leven vermoedelijk nog enige duizenden mensen. “Alles ligt onder vuur”, citeert de Britse krant The Guardian donderdag een hulpmedewerker. “Laatst probeerden we een burger bij de rivier te evacueren, maar we konden niet eens in de buurt komen.”

Als Oekraïne Bachmoet opgeeft, dan kan Prigozjin bogen op een succes – anders dan het Russische leger, dat op diverse plekken aan het front verwoed aanvalt, maar zonder noemenswaardig resultaat. Bachmoet moet dienen als springplank naar de veel belangrijkere steden Slovjansk en Kramatorsk in het noordwesten, en Kostjantinivka in het zuidwesten.

Het Oekraïense leger heeft zich ten westen van de stad ingegraven. Bij Tsjasiv Yar kan Oekraïne de Russen bestoken vanaf een heuvel.

Lees ook:

Dave Young evacueert mensen van plekken waar niemand durft te komen: ‘De Russen blijven doden’

De Britse vrijwilliger Dave Young redt mensen uit het oorlogsgebied in Oekraïne. Hij reist af naar plekken waar niemand durft te komen, zoals frontstad Bachmoet. De tijd dringt. ‘Bachmoet valt. Stap voor stap, dag na dag.’