Oorlog in Oekraïne
Atoomagentschap kan impasse rond kerncentrale Zaporizja niet doorbreken
Kiev en Moskou zijn het eens: goed dat het atoomagentschap IAEA waarschuwde voor een kernramp in Zaporizja. Jammer alleen, vinden beiden, dat het de andere partij niet als schuldige aanwijst.
Oekraïne bedreigt Europa's veiligheid door de kerncentrale bij Zaporizja te beschieten, zei de Russische president Poetin woensdag. In Vladivostok, waar hij militaire oefeningen bijwoont, was Poetin lovend over het alarmerende rapport dat het atoomagentschap IAEA dinsdag had uitgebracht. “Ik vertrouw het rapport”, zei Poetin. De IAEA “is een heel verantwoordelijke internationale organisatie en de leider is een heel verantwoordelijke persoon”.
Maar het klopt volgens Poetin niet wat de IAEA-waarnemers zeggen (en wat filmpjes op sociale media tonen), dat er Russische militaire trucks in de gebouwen van de centrale staan, zei Poetin. En het IAEA buigt volgens hem voor westerse druk omdat het niet opschrijft dat Oekraïne op de centrale schiet en niet Rusland. “Wij controleren de centrale, onze soldaten zijn er gestationeerd, schieten we op onszelf dan? Het is complete onzin.”
Voortdurende beschietingen
Die beschietingen duren voort, ook woensdag. De afgelopen dagen zijn elektriciteitsleidingen en gebouwen beschadigd waarin radioactief materiaal en gevoelige apparatuur staat. Rusland heeft het IAEA ‘bewijzen’ gepresenteerd voor Oekraïnes verantwoordelijkheid, maar Kiev ontkent die.
Het IAEA doet geen uitspraak over wie op het gebouw en in de omgeving schiet, hetzij omdat de waarnemers dat niet kunnen vaststellen, of omdat het agentschap probeert neutraal te blijven. Wel wijst het IAEA Russische militairen en functionarissen in de centrale aan als de veroorzakers van de ‘constante hoge stress’ bij het (Oekraïense) personeel, en van chaos in de bedrijfsvoering.
Oekraïne betreurt dat de IAEA niet uitlegt hoe rond het gebied een ‘veiligheidszone’ moet worden ingesteld. Maar dat kan het IAEA, en zelfs VN-chef António Guterres niet afdwingen. Guterres riep Rusland dinsdagavond wel in de VN-Veiligheidsraad op zijn troepen in en rond de centrale terug te trekken. Ook Oekraïense troepen zouden daar volgens hem moeten wegblijven.
Maar voor Oekraïne is Russische controle over de centrale, goed voor 20 procent van ’s lands stroom, onaanvaardbaar. En Rusland, dat vetomacht heeft in de Raad, zal die troefkaart niet zomaar opgeven.
Lees ook:
IAEA-waarnemers moeten balanceren bij de kerncentrale in Zaporizja
De spreekwoordelijke mist van de oorlog ontneemt het zicht op wat er precies gebeurt rond de kerncentrale van Zaporizja. Internationale waarnemers hebben beperkte middelen om te voorkomen dat de mist een radioactieve wolk wordt.
