Agent Chauvin schuldig bevonden aan de dood van George Floyd

Chauvin reageerde nauwelijks terwijl hij, zijn gezicht grotendeels verborgen achter een mondkapje, de rechter het oordeel hoorde voorlezen. Des te emotioneler was de reactie voor het gerechtsgebouw, en op het ‘George Floyd-plein’, de plek waar Floyd stierf. “O mijn God”, zei Shawn Mayes tegen een verslaggever van de Washington Post. “Ik heb het gevoel dat ik kan ademhalen.” Anderen scandeerden: “Een weg, drie te gaan!”, verwijzend naar de collega’s van Chauvin die ook nog terecht zullen staan.

Op de plek waar Floyd om het leven kwam hadden zich honderden mensen verzameld, die, na een korte stilte, uitbarstten in luid gejuich. Venisha Johnson, met een mondkapje met de tekst ‘I Can't Breathe’ vertelde door haar tranen heen tegen een verslaggever van AP hoeveel het voor haar betekende. “Ik heb elke dag gebeden voor George. Elke dag, na het opstaan. Ik ben zo blij. Hoe hij is vermoord is verschrikkelijk, maar deze uitspraak - dank je wel, Jezus.”

Ook op andere plekken in de Verenigde Staten gingen mensen na de juryuitspraak massaal de straat op. Niet uit woede, zoals vooraf werd gevreesd, maar om te vieren - om uiting te geven aan het gevoel dat er eindelijk een soort van gerechtigheid is gekomen na de dood van Floyd, die wereldwijd de Black Lives Matter-beweging weer deed opleven.

Spanning in de VS

Autoriteiten in heel de VS hadden de uitspraak in angstige spanning afgewacht. Na de dood van George Floyd waren er in tal van grote steden demonstraties, soms gevolgd door rellen. Bij vrijspraak, of het uitblijven van een oordeel door een verdeelde jury, leek een herhaling daarvan zeker.

President Joe Biden zei, toen de jury zich eenmaal had teruggetrokken voor beraad en er dus geen kans was dat die het zou horen: “Ik bid voor het juiste vonnis, het bewijs lijkt me overweldigend.”

De kans op vrijspraak leek echter ook aanwezig, want de wet geeft politiemensen veel krediet, en de jury’s die de wet moeten toepassen zijn vaak niet bereid om hun acties te veroordelen.

In de VS wordt ongeveer duizend keer per jaar iemand door de politie doodgeschoten. Regelmatig gebeurt dat terwijl die burger, wat deze verder misschien ook misdeed, op dat moment geen direct gevaar vormde.

Toch worden per jaar nog geen negen agenten aangeklaagd voor moord of doodslag volgens de telling die criminoloog Philip Matthew Stinson van de Bowling Green Universiteit daarvan bijhoudt. In de afgelopen 16 jaar kwam het 7 keer tot een veroordeling voor moord, 37 keer hield een jury het op ‘doodslag’ of werd de agent vrijgesproken.

Burgers als getuigen

De dood van George Floyd was echter een speciaal geval. Hier geen nachtelijke chaos waarin politiemensen met beperkte informatie razendsnelle beslissingen moeten nemen, die ook voor henzelf een zaak van leven of dood kunnen zijn. In plaats daarvan de arrestatie van een zwarte man, verdacht van het betalen met een vals biljet van 20 dollar, bij klaarlichte dag en met andere burgers als getuigen.

Floyd verzette zich heftig toen hij de politieauto in moest, en werd uiteindelijk op zijn buik vastgehouden, de knie van agent Chauvin op zijn nek. Hij zei vele malen dat hij geen adem kon krijgen, rochelde, en riep om zijn moeder.

Het was omstanders duidelijk dat het niet goed met hem ging. Ze vroegen de vier agenten om hem medische bijstand te geven en ze maakten video-opnamen van wat er gebeurde. Maar de knie bleef in totaal ruim negen minuten op de nek van Floyd, en kort daarna was hij dood.

De jury had maar een middag en een ochtend nodig om zijn conclusies te trekken. De argumenten van de advocaat van Chauvin, dat het redelijk was om Floyd in bedwang te houden, dat Chauvin alles had gedaan volgens de regels en zijn opleiding, en dat Floyd was overleden door drugs en een hartprobleem, maakten duidelijk geen indruk.

Dat deden dus wel de video’s. En de getuigenissen van deskundigen, die uitlegden dat hij toch echt gestikt was. Uitzonderlijk was dat ook enkele collega’s van Chauvin getuigden dat dit niets te maken had met normaal politiewerk – zelden gehoorde uitspraken in de hechte cultuur van de Amerikaanse politie.

40 jaar cel

De rechter in de zaak zal over acht weken vonnissen. Dat Chauvin voor jaren de gevangenis in moet, is zeker; in het voor hem ongunstigste geval wordt het 40 jaar. Zijn borgtocht werd ingetrokken en met de handen achter zijn rug geboeid werd hij de rechtszaal uit geleid.

Hoeveel opluchting er ook is over de uitspraak van de jury onder zwarte Amerikanen en andere sympathisanten van de Black Lives Matter-beweging, er is bepaald geen sprake van dat de slag tegen wangedrag door politieagenten gewonnen is, waarschuwde de zwarte burgerrechtenactivist en dominee Al Sharpton na afloop.

“We krijgen nog de begrafenis van Daunte Wright”, zei hij, verwijzend naar de ongewapende man die tijdens het proces tegen Chauvin was doodgeschoten. Dat gebeurde in een voorstad van Minneapolis, de agent die vuurde had hem eigenlijk een stroomstoot willen toedienen.

President Joe Biden belde na het bekend worden van de uitspraak met de familie van Floyd en vertelde dat hij en vice-president Kamala Harris enorm opgelucht waren.

In een korte toespraak vanuit het Witte Huis zei Biden dat het oordeel tegen Chauvin ‘veel te zeldzaam is’ om zwarte Amerikanen het idee te geven dat hun bezwaren tegen politieoptreden gehoord worden.

“Het was moord bij klaarlichte dag en het rukte voor het oog van de wereld onze oogkleppen af. En veel mensen hebben het gevoel: dat was dus allemaal nodig om het rechtssysteem zo ver te krijgen dat er rekenschap werd afgelegd.”

Lees ook:

Tijdens de George Floyd-zaak gaat het doden door de politie gewoon door

Drie op een dag: dat is precies het gemiddelde waarop The Washington Post uitkomt in de telling die de krant al sinds 2015 bijhoudt