‘Aanpassen of sterven’, is het credo in Deepti Kapoors nieuwe roman

Deepti Kapoor beschrijft in haar roman Tijd van zonde de opkomst van het gangsterkapitalisme in India. Het eerste deel van de driedelige familiekroniek, ontving wereldwijd lovende kritieken. ‘De Indiërs herkennen wel wat ik schrijf.’

“Mijn grootmoeder had als gynaecoloog een eigen privékliniek in de buurt van Agra, in de deelstaat Uttar Pradesh. Ze kreeg te maken met de landmaffia, die haar grond probeerde te stelen. Ze heeft zich met hand en tand verzet. Diezelfde schurken werden niet veel later parlementariërs in Uttar Pradesh. Dat verhaal weerspiegelt het huidige India.”

Deepti Kapoor zit in de bibliotheek van het Ambassade Hotel in Amsterdam en vertelt het verhaal over haar oma als inspiratiebron voor haar roman Tijd van zonde, die wereldwijd doorgaans lovende kritieken krijgt.

Het verhaal speelt zich af in het India dat aan het begin van dit millennium uit een lange periode van verstikkend socialisme en bureaucratie kwam. De markteconomie deed haar intrede. Het waren de jaren van hoop, dat het beter zou gaan met het arme India en het land in de vaart der volkeren zou worden opgestoten. De hoop werd een enorme desillusie, door de opkomst van het gangsterkapitalisme dat de hele samenleving in zijn greep kreeg in het eerste decennium van deze eeuw.

Opklimmen in de samenleving

“Aanpassen of sterven”, is het credo in Kapoors nieuwe roman. “Dit geldt voor elke Indiër en voor heel India”, zegt de schrijfster resoluut. Een van de hoofdpersonen, Ajay, is hiervan het schoolvoorbeeld in het verhaal. Hij komt uit de laagste kaste van de dalits, uit een gezin van strontscheppers. Als zijn vader wordt doodgeslagen, verkoopt zijn moeder hem als achtjarige jongen en wordt hij in het noorden, in de bergen, tewerkgesteld bij een familie.

Aanpassen doet Ajay steeds weer en hij komt als jongeman te werken voor die andere hoofdpersoon, Sunny Wadia, de zoon van zijn machtige, corrupte vader Bunty, die superrijk is geworden door de drankenhandel in Uttar Pradesh in handen te krijgen. Daarna stort Wadia zich op de koop van land van arme boeren, veelal via illegale praktijken. Die grond verkoopt hij voor veel meer geld door aan projectontwikkelaars.

Sunny beschikt over creditcards zonder enig limiet en leeft een leven van extreme luxe in paleizen en hotels met veel dure drank, drugs en vrouwen voor een nacht.

Een betere toekomst

Ajay klimt op in de samenleving door deel uit te maken van de Wadia-clan. Maar loyaliteit is eenrichtingsverkeer in India en hij wordt geofferd. Hij moet uiteindelijk de schuld op zich nemen voor een ongeluk waarbij vijf daklozen sterven, zodat een belangrijke relatie van de Wadia’s – een Indiase prins die de dader is – vrijuit gaat. Ajay belandt in de cel, maar blijft hopen op een beter leven en zich aanpassen.

Sunny symboliseert even de hoop in Delhi, zegt Kapoor. Hij droomt ervan de oevers van de Yamuna-rivier, die door Delhi meandert, te moderniseren. Hij fantaseert over het bouwen van een westerse, luxe metropool met torenflats, glimmende winkelcentra, sterrenrestaurants en iconische bars, zoals langs de Theems in Londen of de Seine in Parijs. Hij wil een betere toekomst voor zijn stad.

“De Wadia’s leggen beslag op het land langs de Yamuna, maar over de consequenties wordt niet gesproken. De tienduizenden bewoners in hutjes langs het water worden ontruimd, zonder dat er voor hen een nieuw perspectief is”, zegt Kapoor. Ze zag dit ook als journaliste in die jaren in werkelijkheid gebeuren.

Het grote geld wint altijd

“Mijn boek gaat over die realiteit, over misbruik van macht door zakenmensen en politici en hoe het grote geld altijd wint in India. Mensen zoals Ajay, net zoals die arme bewoners van die krotjes, worden uitgebuit en geëxploiteerd. Het gat tussen arm en rijk is in de nieuwe eeuw in India alleen maar groter geworden. De hoop die er was, bleek een illusie.”

Ze zag het ook als tiener, als kostschoolmeisje. “Er was ook een jongens kostschool. Hun vaders waren lokale zakenlui, die in de tijd van het gangsterkapitalisme groot werden. Hun zonen werden de nieuwe Sunny’s.”

De familiekroniek van de Wadia’s in het corrupte Uttar Pradesh wordt wel vergeleken met het beroemde boek The Godfather van Mario Puzo. “In Tijd van zonde gaat het ook over de relatie tussen vader en zoon maar wel in een andere context. De maffia in de Verenigde Staten opereert buiten de wet. Ze kopen agenten, rechters en politici om. In India is de maffia dé wet. In India zijn zakenmensen, politici, rechters en politiemensen de maffia. Dat is een groot verschil. Mijn roman is een aanklacht tegen dit politieke en morele verval.”

Haar roman is goed ontvangen in India. “De Indiërs herkennen wel wat ik schrijf.” Ze vertoeft er nog graag voor onderzoek voor de twee volgende delen in de trilogie over de Wadia’s, al woont ze nu in Portugal. Wat ze mist aan Delhi? “De geluiden: het getoeter van treinen, het verkeer, zingende vogels, de kakofonie van de stad.”

Lees ook:

Gangster, bediende en journalist in New Delhi; de razend knappe roman van Deepti Kapoor ontrolt zich als een film.

De Indiase auteur Deepti Kapoor schreef met Tijd van zonde, over drie jongeren in New Delhi, een roman om in te verdwijnen: spannend, snel, rijk gedetailleerd, levensecht.