6 januari-commissie wil vervolging Trump voor aandeel in bestorming Capitool

Aanzetten tot rebellie, het verstoren van een officiële gebeurtenis, samenzwering tot fraude en tot het afleggen van valse verklaringen: voor die misdrijven moet ex-president Donald Trump strafrechtelijk vervolgd worden volgens de commissie die de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 heeft onderzocht. Maandagavond stemde de commissie voor een officieel advies daartoe aan het ministerie van justitie. Dat gebeurde in een elfde en laatste zitting, waarin de leden nog eens samenvatten wat in tien eerdere openbare bijeenkomsten duidelijk was geworden uit verklaringen van getuigen.

De aanklachten vloeien niet alleen voort uit de bestorming, die de bezegeling door het Congres verstoorde van de verkiezingsoverwinning van Joe Biden in november 2020. In de maanden daarvoor, aldus de commissie, trof Trump voorbereidingen om op een aantal manieren een eventueel verlies bij de presidentsverkiezingen teniet te doen. Daartoe werden rechtszaken aangespannen die twijfel moesten zaaien over de eerlijkheid van de verkiezingen. Prominente aanhangers organiseerden groepjes van zogenaamde leden van het kiescollege uit een aantal staten waar Trump verloor. Die stuurden officieel lijkende documenten naar het Congres die hem in die staten lieten winnen. Het was de bedoeling dat vice-president Mike Pence die op 6 januari zou accepteren, maar dat deed hij niet.

Gevoelige kwestie

De aanbeveling van de commissie aan het ministerie van justitie is niet bindend; het ministerie laat een speciale aanklager, Jack Smith, dezelfde kwesties onderzoeken. Die zal over vervolging beslissen in samenspraak met minister van justitie Merrick Garland, want het is een politiek buitengewoon gevoelige kwestie. Trump is, al daalt zijn aanhang in de peilingen gestaag, nog steeds de feitelijke leider van de Republikeinse partij, en hij heeft zich al kandidaat gesteld voor de presidentsverkiezingen van 2024.

Een vervolging zal door de Republikeinen worden afgeschilderd als een poging van de Democratische regering om Trump buitenspel te zetten. Dat zal hem in de ogen van Republikeinse kiezers misschien tot een slachtoffer maken dat hun steun verdient, ten koste van andere Republikeinse politici die zich warmlopen voor deelname aan de presidentsverkiezingen, zoals gouverneur Ron DeSantis van Florida.

De openbare zitting en stemming van maandag vormden een aanloop naar de openbaarmaking van het volledige eindrapport van de commissie, komende woensdag. Dat is het resultaat van verhoren van ruim duizend getuigen en van het raadplegen van meer dan een miljoen documenten.

De Republikeinen zullen tegelijkertijd een eigen rapport publiceren waarin de nadruk zal liggen op het falen van de politie van het Capitool bij het tegenhouden van de demonstranten op 6 januari. Ze vinden dat de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, daar uiteindelijk verantwoordelijk voor is.

Bijgedraaid

De meeste Republikeinse politici die de bestorming van het Capitool in eerste instantie scherp veroordeelden, zijn de afgelopen twee jaar bijgedraaid. Ze schilderen de demonstranten nu doorgaans af als mensen die in grote meerderheid vreedzaam hun politieke mening aan het uiten waren. En ze spreken Trump niet tegen als hij de verkiezingen van 2020 frauduleus noemt en de honderden veroordeelde deelnemers aan de bestorming verdedigt en hen zelfs gratie belooft als hij ooit weer president wordt.

De Republikeinen waren maar beperkt vertegenwoordigd in de 6 januari-commissie, met twee van de negen leden, die bovendien bepaald geen aanhangers zijn van Donald Trump. Zij traden toe ondanks een boycot door hun fractie. Die besloot daartoe nadat Pelosi enkele voorgedragen Republikeinen had geweigerd omdat die zelf mogelijk betrokken waren bij de bestorming.

Om achter de rol van deze politici te komen, dagvaardde de commissie enkele Republikeinse leden van het Huis van Afgevaardigden, maar die weigerden te verschijnen. De commissie gaat ze voordragen voor een tuchtprocedure door het Huis zelf.

Die laatste maatregel is ook vooral symbolisch, omdat de 6 januari-commissie formeel stopt op 3 januari, wanneer in het Congres een nieuwe zitting begint. Vanaf dat moment heeft het Huis van Afgevaardigden een Republikeinse meerderheid. Die zal het bestaan van de commissie niet verlengen, en zal evenmin geneigd zijn de eigen fractieleden te berispen.

Lees ook:

Trumps bedrijf veroordeeld voor fraude, oud-president zelf verder in het nauw

De Trump Organization heeft sinds kort een strafblad. Een jury in New York veroordeelde twee dochterbedrijven voor belastingfraude en valsheid in geschrifte.