Bewindvoering
Zorginstellingen kunnen door wetswijziging ‘lastige’ families buitenspel te zetten
Een wetswijziging geeft zorginstellingen de mogelijkheid families te passeren. In het ergste geval leidt dat zelfs tot een contactverbod.
Zorginstellingen als verpleeghuizen en ggz-instellingen gebruiken een wetswijziging uit 2014 om van ‘lastige’ familieleden af te komen, terwijl die aanpassing dat niet beoogt. De wijziging moest er juist voor zorgen dat mensen zonder familie iemand krijgen om hen te helpen.
Instellingen blijken de Wet wijziging curatele beschermingsbewind en mentorschap aan te grijpen om financiële conflicten of onenigheid over de kwaliteit van de zorg te beslechten. Dat doen zij door zelf naar de kantonrechter te stappen met een verzoek familieleden te laten ontslaan als bewindvoerder of mentor van bijvoorbeeld een moeder met dementie of een zoon met een verstandelijke beperking. Volgens betrokkenen honoreren rechters het verzoek van de zorginstelling meestal, hoewel de wet erg zwaarwegende redenen eist om familie te passeren bij mentorschap of bewindvoering.
Dat blijkt uit een onderzoek van Trouw, ‘De Monitor’ van KRO/NCRV en het platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, mede namens De Groene Amsterdammer. In enkele gevallen is na de interventie van de instelling het contact tussen familieleden helemaal verbroken.
Familie Lammers dreigt de bewindvoering over zoon kwijt te raken
Minister Sander Dekker noemt enkele voorbeelden die in het onderzoek naar voren komen zorgelijk. De familie Lammers uit Den Bosch bijvoorbeeld moet binnenkort voor de rechter verschijnen omdat een zorginstelling hun het mentorschap en bewindvoering over hun zoon wil ontnemen, hoewel de zoon zelf dat niet wil. De familie Van der Giessen heeft nadat zij eerder dit jaar uit het mentorschap is gezet al maanden geen contact met haar zoon, die in een ggz-instelling zit.
Het ministerie van justitie en veiligheid laat weten “met de rechtspraak te bespreken hoe de betrokkenheid van de familie in de praktijk beter kan worden geborgd bij instellingsverzoeken en ontslag van de vertegenwoordiger”. Het ministerie zegt de in het onderzoek genoemde voorbeelden daarbij te betrekken.
De neiging van zorginstellingen om zelf om aanstelling of ontslag van een bewindvoerder of mentor van cliënten te vragen, neemt toe. In 2014 gebeurde dat 414 keer, inmiddels gaat het om 934 per jaar. Hoe vaak dit gebeurt tegen de zin van de familie, wordt niet geregistreerd.
Veel professionele mentoren krijgen nieuwe klant via zorginstelling
Uit een enquête van De Monitor, mede namens Trouw en Investico, blijkt dat van de ruim 400 professionele bewindvoerders en mentoren die de vragenlijst invulden, meer dan de helft aangeeft dat zij nieuwe zorgklanten vooral via de zorginstellingen krijgen. Omdat ze onafhankelijk moeten kunnen opkomen voor hun cliënten, mogen de bewindvoerders niet in dienst zijn van de zorginstelling. Uit hun cv’s op LinkedIn is wel te zien dat personeel van instellingen geregeld de overstap maakt naar bewindvoeringsbureau’s, zoals dat andersom ook gebeurt.
Uit de enquête komt ook naar voren dat een kwart van de bewindvoerders en mentoren wel eens onder druk is gezet door instellingen als ze opkomen voor hun cliënt. Meerdere professionele begeleiders geven aan dat een instelling om hun ontslag vroeg nadat ze kritische vragen stelden over de zorg. Anderen kregen geen nieuwe cliënten meer via de instelling nadat ze kritiek leverden.
“Als je te veel tegen de wensen van zorginstellingen of zorgverleners ingaat, zorgen ze ervoor dat de cliënt overstapt naar een andere bewindvoerder/mentor die wél meewerkt’”, aldus een respondent. Een andere bewindvoerder bevestigt dat: nadat hij kritiek heeft “stimuleert de instelling cliënten om een andere bewindvoerder te zoeken”.
De Monitor van KRO-NCRV besteedt zondag 22:40 op NPO 2 aandacht aan de rol van mentoren en bewindvoerders. In de Groene Amsterdammers verschijnt woensdag 4 december een uitgebreid artikel.
Lees ook:
Marianne en Rob dreigen de bewindvoering over hun zoon kwijt te raken: ‘Ik was in shock’
Volgens de ouders is het de zorginstelling die de strijd zoekt. Zij zijn weleens kritisch, zeggen ze.
Bescherming oudere door bewind of levenstestament kan beter
De juridische regelingen voor kwetsbare ouderen bieden te weinig ruimte voor het deels zelf kunnen beslissen van de oudere. Levenstestamenten bieden te weinig bescherming tegen misbruik, stellen Kees Blankman, hoogleraar juridische bescherming van ouderen en meerderjarigen met beperkingen en Masha Antokolskaia, hoogleraar Familierecht Vrije Universiteit Amsterdam
