Zonder politiemeldingen kan persfotograaf René Hendriks zijn werk niet meer doen

Bij branden en verkeersongevallen seint de 112-meldkamer niet alleen hulpdiensten in, maar ook persfotografen. Vanwege privacy wil het kabinet daarmee stoppen, tot ongenoegen van journalisten. ‘Geen beeld, geen nieuws.’

René Hendriks haast zich de deur uit, stapt in zijn auto en zet koers richting de Haagse straat Isabellaland. Daar is de politie vanavond met zeven auto’s uitgerukt om een man te arresteren die zich aan zijn behandelplicht onttrekt. Hendriks parkeert zijn auto, pakt zijn fotocamera uit de kofferbak en snelt naar de flat. Net op tijd om vast te leggen hoe agenten de geboeide man over de galerij afvoeren. Vanaf de overkant slaat een buurjongetje de actie gade. “Komt dit op Regio15? Cool.”

Hendriks is de oprichter en hoofdredacteur van fotopersbureau Regio15. Met een groep zelfstandige fotografen legt hij verkeersongelukken, branden, demonstraties, steekpartijen en andere incidenten in Den Haag en omgeving vast. Hun foto’s en video’s worden veel gebruikt door de NOS, RTL Nieuws en lokale media.

Overal in Nederland opereren dergelijke ‘112-fotografen’, maar hun werk komt in het gedrang. Het kabinet trekt volgende maand de stekker uit de persalarmering. Via het P2000-netwerk krijgen journalisten nu automatisch bericht van de meldkamer als de hulpdiensten ergens op afgaan. De meldingen, die de straatnaam en de aard van een incident prijsgeven, zijn online voor iedereen zichtbaar. Zonder deze informatie zijn persfotografen onthand.

‘Er zijn betere alternatieven denkbaar’

P2000 druist in tegen privacyregels, stelt de landsadvocaat. Die hield op verzoek van minister Dilan Yeşilgöz (VVD, justitie en veiligheid) het systeem tegen het licht, nadat Ambulancezorg Nederland zorgen had geuit over de privacy van slachtoffers. In uitzonderlijke gevallen zou een melding herleidbaar kunnen zijn tot een individu. Een wettelijke grondslag hiervoor ontbreekt.

Het kabinetsbesluit is de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) te rigoureus. “Van een inbreuk op de privacy is in de praktijk geen sprake”, zegt algemeen secretaris Thomas Bruning. Er zijn volgens hem betere alternatieven denkbaar. Zo kwam uit een hackathon die het ministerie onlangs organiseerde het idee om alleen journalisten met een politieperskaart toegang te geven tot informatie. De NVJ heeft de minister gevraagd haar besluit uit te stellen.

Met de persoonlijke levenssfeer van slachtoffers houdt zijn persbureau wel degelijk rekening, vertelt Hendriks. Vanmiddag nog bij een fatale aanrijding van een fietser. “We hebben gewacht op het seintje van de politie dat de familie was ingelicht voordat we het nieuws brachten. Dat was drie uur later.” Soms beklagen mensen zich over een gepubliceerde foto. “Maar er zijn ook nabestaanden die alle beelden opvragen, omdat ze willen weten wat er met hun geliefde is gebeurd.”

Maatschappelijke problemen aankaarten

Zonder persalarmering zijn die beelden er niet. Sommige maatschappelijke problemen zullen dan minder aandacht krijgen, voorziet Hendriks. “Jeugdgeweld, bijvoorbeeld. De politie kan wel een persbericht sturen, maar zeker voor tv geldt: geen beeld, geen nieuws.” Een lokaal voorbeeld is de ‘horrorpoller’. Volgens de telling van Regio15 knalden in anderhalf jaar tijd 56 auto’s op dit verkeerspaaltje naast een Haags ziekenhuis. Publicaties over de poller leidden tot verhitte discussies op het stadhuis, en maatregelen van de gemeente.

Piep-piep! Achter het stuur gaat zijn pager af. Hendriks herkent de geluidjes als een vogelaar. “Ah, een traumahelikopter. Even kijken waar het gele vogeltje vliegt. Helaas, boven Schiedam.”

Ook zonder persalarmering redt Regio15 zich waarschijnlijk wel. Het fotopersbureau heeft een vruchtbare tiplijn. “Op een gemiddelde dag krijgen we vijftig tips binnen via sociale media”, vertelt Hendriks. Maar in dunbevolktere regio’s ligt dat anders. “Zeker in het oosten van het land maken persfotografen zich grote zorgen.”

Lees ook:

Agressie en geweld tegen journalisten neemt toe

Er is meer agressie en geweld tegen journalisten, maar het initiatief Persveilig is een voorbeeld in Europa. ‘Als we die rol willen houden, is het goed om te kijken hoe het beter kan’, zegt onderzoeker Guusje Somer.