Zo is het om je vandaag te mengen in het publieke debat: ‘Ik hoop dat je een kogel krijgt’

Serpil Ates, raadslid voor GroenLinks in Den Haag: ‘In een ruimte probeer ik snel iedereen te analyseren’

“De eerste keer dat ik werd bedreigd via sociale media, dacht ik nog: wacht, ik lees ze wel even de les. Dus ik reageerde met: ik scheld jou toch ook niet uit, kom met goede argumenten. Wat ik terugkreeg was nog erger gescheld.

“Het is niet bij online bedreigingen gebleven. Tijdens de schorsing van een verhit debat in de gemeenteraad over Zwarte Piet kwam een man naar me toe die iets zei over dat wij van GroenLinks ons moeten schamen. Ik antwoordde dat ik het jammer vond dat hij dat zei. Hij zei toen iets over mij met pek en veren door de stad laten rennen. En daarna: ‘Ik ga je kankerkop eraf schieten, wacht maar’. Ik heb de beveiliging erbij gehaald. Toen was hij al weggerend. Er waren wel camerabeelden, maar na mijn aangifte heb ik alleen gehoord dat de zaak is geseponeerd omdat ze hem niet konden vinden.

“Bang ben ik niet geworden. Nee, ik was boos, heel erg boos. Er brak iets in mij. Ik ben volksvertegenwoordiger, dit is een raadzaal en hier durf je mij te bedreigen? Ik denk dat meespeelt dat ik een vrouw ben van kleur, links en een sterke mening heb over bepaalde onderwerpen.

“De bedreigingen komen van verschillende kanten. Ik ben dochter van Koerdische vluchtelingen en heb veel kritiek op het ondemocratische handelen van Turkije. Toen bleek dat ik op de lijst van GroenLinks voor de Tweede Kamer stond, brak de pleuris uit. Ik heb tegen de 3000 haatberichten en bedreigingen gekregen.

“Agressoren willen pijnigen. Als ze merken dat ze je niet kunnen raken, dan gaan ze het over je familie hebben. Over dat ze mijn moeder gaan verkrachten of dat ze mijn huis in de fik gaan steken. Mijn naasten maken zich wel zorgen. Ze vragen welke route ik neem, waar ik mijn auto parkeer of willen dat ik mijn locatie deel zodat ze me via de app kunnen volgen. Maar mijn vader zegt ook: niet buigen. Mijn familie is wel wat gewend.

“Als ik een ruimte binnenkom, probeer ik heel snel iedereen te analyseren. Of als ik op straat loop en iemand kijkt me net te lang aan, dan kijk ik terug en denk ik: die moet ik onthouden. Dat heb ik zo ontwikkeld. Het moet wel, want aangiftes leveren niets op. Dan ga je denken: ik moet mezelf in bescherming nemen.

“Ik schrik niet meer van bedreigingen. Ik kan er nog steeds boos van worden. Hoe kun je zoveel vrijheid voor jezelf opeisen, terwijl je mij in die vrijheid wil beperken? En van mens tot mens denk ik: hoe kun je met jezelf leven als je zulke dingen doet?”

Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling: ‘Opvallend vaak schrijven bedreigers me aan als ‘landverrader’’

“In 1993 begon ik in deze sector. Toen had ik op feestjes een goed verhaal, mensen waren vol lof over mijn werk. Maar wie vandaag de dag vertelt dat hij of zij vluchtelingen helpt, ziet de wenkbrauwen van de ander direct omhoogschieten. Je hebt wat uit te leggen. In een aantal jaar tijd is de houding tegenover de vluchtelingenproblematiek enorm veranderd.

“De eerste bedreigingen ontving ik in 2008, per post. Sindsdien komen en gaan ze in golven. Tik ik een tweetje, ben ik te horen op de radio, of kom ik op tv, dan is het raak. Dreigementen hebben altijd te maken met zichtbaarheid. Ook als in het nieuws berichten verschijnen over een stelende asielzoeker is het raak. Met een mix van beledigingen, scheldpartijen en bedreigingen word ik dan ter verantwoording geroepen. Het is te gek voor woorden.

“Ik vraag me af of die ruwe uitlatingen geschikt zijn voor de krantenpagina’s. ‘NSB-trol’, lees ik in zulke berichten. ‘Dikke hoer’. En opvallend vaak schrijven bedreigers me aan als ‘landverrader’. Ook worden foto’s van mijn hoofd kunstig gemonteerd in allerlei akelige afbeeldingen.

“Eerst schrok ik – wat krijgen we nou? Maar die reactie vervaagt. Je raakt eraan gewend, het gaat erbij horen. Idioot is dat. Want eigenlijk is het natuurlijk van de zotte. Als maatschappij zouden we dit veel strakker moeten aanpakken, laten weten dat dit echt niet kan. Stap één is het schoonvegen van sociale media. Daar komt de bulk van de bagger vandaan.

“Ook de politie kan er meer vaart achter zetten. Zo eens per drie of vier maanden doe ik aangifte van de meest extreme berichten. Maar ik heb het idee dat die aangiftes in een zwart gat belanden, ik hoor nooit wat terug. Ze hebben ook geen idee van de omvang van bedreigingen in Nederland.

“Bang ben ik niet. Ik houd mezelf voor dat sneue types op zolderkamers de afzenders zijn van die berichten op sociale media, in mijn mailbox of per post. Toch betrap ik mezelf soms op bedachtzaamheid. Ik zeg nog steeds wat ik te zeggen heb, maar ben nét iets voorzichtiger. En ik reageer niet zo gauw meer op nare tweetjes. Er zal er maar eentje bijzitten die de daad bij het woord voegt, schiet er dan door mijn hoofd. Dat is het nare ervan.

“Ja, er is heel veel beschaving uit de samenleving verdwenen. Inmiddels kunnen we een festival organiseren met bedreigde mensen, zoveel zijn het er. Maar je ziet het ook op andere vlakken. Kijk naar de Kamerdebatten, waar de ene politicus de andere voor malle pietje uitmaakt. Dat legitimeert het gedrag waarmee ik en te veel anderen te maken hebben.”

Joey Bremer, persfotograaf: ‘Ik blijf redelijk koel onder de haat’

“Misschien krijg ik een of twee keer per maand een mailtje met bagger, ik heb vooral te maken met fysieke bedreigingen. Zo ben ik twee jaar geleden tijdens het werk mishandeld in een park. Ik krijg geregeld een duw als ik met mijn camera op pad ben, en deze week nog keerde in Abbenbroek een hele straat zich tegen de media. Wij parasieten moesten opkankeren. En waarom? Omdat we ons werk deden, daar verslag deden van een steekincident. Dat is, idioot genoeg, de werkelijkheid op dit moment. Bedreigingen horen inmiddels bij het werk.

“Ik maak foto’s van nieuws. Ik manipuleer niets, what you see is what you get. Desondanks roep ik een enorme boosheid op bij mensen. Ik doe veel politiezaken, rellen en ongeregeldheden, en als ik daar met mijn camera aankom, sta ik meteen met 5-0 achter. Het keerpunt waren de demonstraties van de gele-hesjesbeweging, zo’n vier jaar geleden. Sindsdien heb ik het geweld tegen journalisten zien toenemen.

“Wat me sinds corona opvalt is dat het niet meer enkel de voetbalsupporters zijn die tekeergaan. Actiegroepen die eerst lijnrecht tegenover elkaar stonden, staan nu naast elkaar. Neem de rellen op de Coolsingel. De mix aan mensen daar was enorm. Laagopgeleiden en hoogopgeleiden, de aanvallen komen nu vanuit de breedte.

“Ik houd mezelf voor dat die verwensingen en dreigementen niks met me doen. Maar natuurlijk heeft het invloed op mij en mijn werk, alleen al het feit dat ik eraan denk zegt genoeg. Belangenorganisatie PersVeilig en de politie hebben voor mij ook een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Toch blijf ik redelijk koel onder de haat. Ik pak mijn werk niet anders aan, kijk niet steeds over mijn schouder.

“Het lastigste vind ik nog dat het mijn naasten raakt. Zij zijn de dupe van mijn handelen, het werk dat ik zo prachtig vind om te doen. Vorig jaar bijvoorbeeld, zeilden er plots stenen door de ruiten van onze woning. Ook door het slaapkamerraam van mijn moeder, die toen net naar bed ging. Gelukkig raakte ze niet gewond.

“Waarom wordt mijn moeder erbij betrokken? Dat je mij op een emotioneel moment om mijn werk als nieuwsjager aanpakt is tot daar aan toe, maar dit is persoonlijk. Als je zo’n laffe hond bent die met een bivakmuts in de auto stapt om bij mij aan de deur te komen, dan heb je jezelf wat mij betreft gediskwalificeerd. Dat is tien stappen te ver.

“Toch is stoppen met mijn werk geen optie. Dat kan ik niet maken, onafhankelijk verslag doen van nieuws is van groot belang. Dus al weet ik dat het me bedreigingen zal opleveren, ik blijf op ongeregeldheden afgaan. Je moet nooit toegeven aan terreur.”

Femke Nijboer, universitair docent creatieve technologie aan de Universiteit Twente: ‘Er werd een bordje neergezet met ‘Femke Nazi’’

“Na mijn column in het universiteitsblad over ongevaccineerde studenten kreeg ik vooral veel haatmail binnen. Bedreigingen ook wel, maar wat is een bedreiging? Iemand schreef bijvoorbeeld: ‘Ik hoop dat je een kogel krijgt’. De politie zei dat ik daar aangifte van kon doen. Maar ik dacht: hij zei niet ‘ik ga je een kogel geven’. Ik was niet bang dat er iemand met een pistool langs zou komen. Ik was wel geïntimideerd.

“Ik had net gezien dat mijn Instagramaccount was gehackt en verwijderd toen er kort daarna bij mij werd aangebeld. Mijn hart ging tekeer, het was ’s avonds laat. Het kan belletje lellen zijn geweest, maar op dat moment gebeurden er zoveel dingen achter elkaar.

“Er is ook een bordje bij de universiteit neergezet met ‘Femke Nazi’. Dat is snel door de beveiliging weggehaald. Toen de beveiliging hoorde dat er ook bij mij thuis was aangebeld, hebben ze me naar de politie gestuurd. Het was heel prettig om te merken dat de universiteit achter mij staat.

“Ik ben bij mezelf te rade gegaan. Wat heb ik in mijn column gezegd? Ik vond dat we minder lief aan mensen moesten vragen om zich te laten vaccineren. Daarboven heb ik een stevige kop gezet: vaccinatieplicht a.u.b. Media die mijn column overnamen, gingen er nog scherpere koppen boven zetten. Iets van ‘Ongevaccineerde studenten niet meer welkom bij Nijboer’, met daarbij een foto waarop ik er wat gemeen uitzie. Dan kan het zijn dat mensen gaan denken: wat een naar wijf. Het rechtvaardigt niet de intimidatie en bedreigingen, maar ik heb zelf ook een bijdrage geleverd door het scherp op te schrijven allemaal.

“Zeker in de periode daarna heb ik mijn mond gehouden. Ik heb interviews afgezegd, de column daarna ging over iets onbenulligs. De politie zei ook: hou je even gedeisd. Je denkt aan je kinderen. En ik dacht aan mijn zieke moeder en de energie die ik niet wil steken in mensen die er niet toe doen in mijn leven.

“Zoals ik meer ben dan mijn column over vaccineren, zijn de mensen die mij intimideren niet alleen hun haatmail. Misschien hebben ze een haatreactie geplaatst en daar later spijt van gekregen. Of misschien heb ik ze stiekem wel aan het denken gezet. Soms moet iemand een stevige mening uiten die zorgt voor enige disruptie. Zo kunnen we met elkaar tot een genuanceerd denken komen.

“Het kan zijn dat ik het allemaal zit te bagatelliseren. Dat is ook een vorm van ermee proberen om te gaan. Ik vind bedreigingen en intimidaties niet normaal. We moeten een grens stellen. Daarom is het belangrijk dat mensen zich erover uitspreken.”

Lees ook:

Raadsleden worden vaker bedreigd en de werkdruk neemt toe, toch willen de meesten dit werk blijven doen

Maar liefst 15 procent van de raadsleden zegt de afgelopen jaren te zijn bedreigd, toch wil een meerderheid nog vier jaar door.

Met een forse straf voor de fakkelactie bij het huis van Sigrid Kaag wil de rechter een signaal afgeven

De rechter deelde woensdag forse straffen uit aan de man die met een fakkel voor het huis van minister Kaag stond en de vrouw die dat filmde.