Waterschap was niet voorbereid op watersnood Limburg, maar handelde snel

Doordat er in juli in Limburg, de Eifel en delen van België binnen enkele dagen extreem veel neerslag viel, kon het waterschap Limburg onmogelijk perfect voorbereid zijn op de watersnood. Desondanks zijn door snel handelen juist veel overstromingen voorkomen, concludeert het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement COT in een rapport over de rol van het waterschap.

Volgens het COT gingen er in de hectiek zeker dingen mis, maar is de 1,8 miljard euro aan schade daar niet op terug te voeren. Sterker, snel doorgevoerde noodmaatregelen zorgden ervoor dat het in de dagen na 12 juli niet nog erger werd dan al het geval was. Voor deze maatregelen schakelde het waterschap externe aannemers in. Deze samenwerking was een half jaar eerder ingevoerd en volgens het rapport ‘goed voorbereid’.

Gescheiden prioriteiten

De bevindingen van het COT gaan voornamelijk over de rol van het waterschap tijdens de crisis. De conclusie luidt dat die niet op een situatie als deze was voorbereid. Belangrijke beslissingen die de veiligheidsregio’s moesten nemen, zoals evacuaties, vonden plaats op basis van onvolledige berekeningen. Zo lukte het Rijkswaterstaat niet om de stand van de Maas te voorspellen, doordat het geen rekening hield met de instroom van zijrivieren en beken. Bovendien was onvoldoende bekend welk effect de dijkversterking van de afgelopen jaren had. Daarnaast schaalde het waterschap te laat op en liet tijdens het hoogwater de onderlinge afstemming tussen teams in het veld en de regie te wensen over.

Soms werkten organisaties langs elkaar heen of stond bureaucratie accuraat handelen in de weg. Vooral de twee veiligheidsregio’s in de provincie hielden er verschillende werkwijzen op na. Het leidde tot gescheiden prioriteiten. Werden defensietroepen door de ene veiligheidsregio ingezet, dan waren ze niet bevoegd om ongevraagd te ondersteunen in de andere. ‘Dat heeft de samenwerking gehinderd, want het waterschap denkt niet in grenzen’, aldus het rapport.

Overrompeld door snel stijgende water

Het waterschap erkent dat het door het snel stijgende water werd overrompeld. Volgens het COT waren het dan ook drie crises ineen: het overstromen van de regenwaterbuffers, het vollopen van beken en rivieren door water vanuit België en Duitsland en de extreme stijging van de Maas. ‘Niet eerder werden zelfs de meest onvoorstelbare risico’s overtroffen. Het leidde tot schaarste in personeel en materiaal.’

De gebrekkige regie zorgde ervoor dat teams in het veld noodgedwongen zelfstandig beslissingen namen. Dat pakte volgens het COT goed uit, maar had ook anders kunnen zijn. Medewerkers werden bovendien overbelast, ‘terwijl rust essentieel is in een crisis’.

Een belangrijk aandachtspunt voor het waterschap is te komen tot een inclusief plan. Er bestaat weliswaar een rampenbestrijdingsplan voor de Maas, maar dat houdt te weinig rekening met het water in de zijrivieren en de beken. Volgens dijkgraaf Patrick van der Broeck wacht het waterschap de komende jaren dan ook een grote opgave. “We hebben veel te doen om het Limburgse watersysteem robuust te maken en op die manier beter bestand te zijn tegen de crises van de toekomst.”

Lees ook:

Hoe de Limburgse natuur een nieuwe watersnood kan voorkomen

Na de watersnood van vorig jaar zomer zoekt Limburg naar manieren om een nieuwe ramp te voorkomen. Gebruik de natuur, adviseert bioloog Hettie Meertens van ARK Natuurontwikkeling.