Wat zijn de voordelen van jong of juist oud moeder worden?
Nederlandse vrouwen waren in 2018 gemiddeld 29,9 jaar toen ze voor het eerst moeder werden, blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vandaag publiceert.
Al sinds de jaren zeventig stijgt de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen. Na de eeuwwisseling bleef die leeftijd een tijdlang stabiel op 29,4 jaar, maar sinds 2014 gaat die weer gestaag omhoog, nu richting de dertig. In 2024, verwacht het CBS, gaan Nederlandse vrouwen daar overheen.
Dat vrouwen hun eerste kind de afgelopen jaren weer later krijgen, is mede te wijten aan de steeds flexibeler wordende arbeidsmarkt, weet hoogleraar bestuurskunde Laura den Dulk van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, uit eerder onderzoek. “Jonge mensen beginnen vaak in een tijdelijke baan, met weinig zekerheid. Dat is een lastig moment om kinderen te krijgen. Je weet niet of je contract verlengd wordt of dat je na je zwangerschap weer opnieuw aan het werk komt.”
Volgens Den Dulk vinden veel toekomstige ouders het belangrijk om een zekere mate van financiële stabiliteit te hebben voordat ze aan kinderen beginnen. Mensen met tijdelijke contracten en zelfstandigen hebben minder inkomenszekerheid en wachten daardoor langer met het krijgen van kinderen. Dat is reden tot zorg bij medici. Volgens Frank Broekmans, hoogleraar voortplantingsgeneeskunde aan het UMC Utrecht, realiseren veel vrouwen zich niet hoeveel moeilijker het kan zijn om zwanger te worden als je ermee wacht. “De ideale leeftijd voor vrouwen om kinderen te krijgen ligt rond de 25. De grootste kans om minimaal één kind te krijgen, heb je als je voor je 29ste begint”, zegt hij.
Ook daarna zijn er veel vrouwen die zonder problemen zwanger worden, maar zij hebben wel meer kans op complicaties, aldus Broekmans. Zo is de kans op chromosoomafwijkingen groter en komen een hoge bloeddruk en vroeggeboortes vaker voor bij vrouwen die na hun dertigste zwanger worden. “De kans op een zorgeloze zwangerschap neemt af met de jaren”, concludeert Broekmans.
Toch zitten er ook positieve kanten aan uitgesteld moederschap. “De overgang naar ouderschap is een soort aardverschuiving”, zegt pedagoge Krista Okma. “Het kan goed zijn als je dan wat steviger in je schoenen staat.”
Oudere opvoeders, die vaak meer financiële zekerheid hebben, kunnen volgens Okma zorgen voor meer rust en stabiliteit in huis. Toch is het lastig om te zeggen of oudere opvoeders ook betere opvoeders zijn. Er zijn veel factoren die de opvoedstijl van ouders beïnvloeden, zegt ze, die niets met leeftijd te maken hebben. Bepalender is de opvoeding die ze zelf hebben gehad en de partner met wie ze het kind opvoeden.
“Ik heb geen zin om als ik vijftig ben nog met pubers thuis te zitten”
Daniëlle Spoor-Oostwouder wordt morgen, op Moederdag, 25. Ze is moeder van Bram (9 weken) en stiefmoeder van Alissa (8). Ze werkt bij het UWV als klantcontactmedewerker.
“Ik heb eigenlijk altijd al gezegd: ik wil jong moeder zijn. Dat komt omdat mijn moeder ook jong kinderen heeft gekregen. Zij was 23 toen ze mijn broer kreeg en 25 toen ze mij kreeg. Ik heb bij haar gezien hoe leuk het kan zijn als je nog jong bent tegen de tijd dat je kinderen iets ouder en zelfstandiger worden. Mijn moeder is nu vijftig en net oma. Samen gaan mijn ouders veel leuke dingen doen. Hoe heerlijk is dat? Dat je vijftig bent, oma bent en alle tijd hebt om te gaan en staan waar je maar wil. Ik heb geen zin om als ik vijftig ben nog met pubers thuis te zitten.”
“In mijn omgeving werd goed gereageerd op mijn wens om jong moeder te zijn. Misschien omdat ik christen ben. Dan zie je wel vaker dat mensen wat jonger trouwen en ook jong kinderen krijgen. Ik was bovendien al klaar met mijn mbo-opleiding toen ik achttien was. Daarna ben ik direct gaan werken. Voor mijn gevoel was ik al wat stappen verder dan veel anderen. Ik heb nog wel even overwogen eerst nog een studie te gaan doen. Maar mijn ouders hebben ook allebei gestudeerd terwijl er al kinderen waren, gewoon door naar een avondschool te gaan. Dus waarom zou ik dat niet kunnen?”
“Afgelopen Koningsdag dacht ik wel: ik had nu ook lekker met mijn vrienden en een biertje ergens een feestje kunnen vieren. Dat is soms jammer, je moet er als moeder rekening mee houden dat zulke leuke dingen niet altijd kunnen. Maar aan de andere kant, als ik Bram in mijn armen heb dan ben ik dat ook zo weer vergeten.”
“Het moment dat ik me voor het eerst écht Brams moeder voelde was een paar weken geleden. Ik moest nachtvoeding doen. Ik denk dat het rond een uur of vier ’s nachts was. Bram werd een beetje huilerig wakker omdat hij honger had. Mijn man had eerst zijn luier verschoond. Toen ik hem overnam zei ik: ‘Dag lieverd.’ Hij begon meteen van oor tot oor te lachen. Toen dacht ik: ja, je herkent me. Nu ben ik je mama.”
‘Wat ouder zijn heeft ook zijn voordelen: ik heb de focus om er voor Mila te zijn’
Rory Blokzijl (48) was 41 toen dochter Mila geboren werd. In eerste instantie gingen andere dingen in het leven voor, daarna lukte het niet om zwanger te worden. Haar ervaringen als oudere moeder beschrijft ze in haar blog 40envoorheteerstmoeder.nl
“Ik leerde mijn man Huib kennen toen ik begin twintig was. In mijn familie wordt iedereen jong zwanger, dus toen ik 23 was kregen we al snel de vraag: wanneer komen de kinderen? Maar we waren druk met ons leven opbouwen: werken, reizen en een eigen huis kopen. Daar pasten nog geen kinderen bij.
Dat veranderde toen ik begin dertig was en we gingen trouwen. Maar zwanger worden lukte niet en we wilden geen behandelingen in het ziekenhuis. Jaren later namen we tijdens een vakantie in Griekenland afscheid van onze droom. Ik was inmiddels veertig en we zouden ons leven richting moeten geven zonder kinderen.
En juist die vakantie raakte ik zwanger. We waren compleet in de wolken, dit kindje was zo welkom! Tegelijkertijd was het spannend, want je weet dat je meer risico’s loopt vanwege je leeftijd. De reacties uit onze omgeving waren trouwens geweldig, niemand vond dat we te oud waren. We waren juist heel goed voorbereid.
Mijn lijf had meer tijd nodig om te herstellen
Uiteindelijk werd Mila geboren via een spoedkeizersnede. Hoe jong of oud je ook bent, die ervaring was heel heftig. Het herstel ging moeizaam, zeker in combinatie met de maandenlange gebroken nachten. Het slaapgebrek putte me uit. Ik kon me dan wel jong voelen, mijn lijf had meer tijd nodig. Mijn lichaam is geen achttien meer. Ik maakte me daarnaast snel zorgen. Dat heeft met mijn karakter te maken, maar waarschijnlijk ook met mijn leeftijd. Als jonge moeder ben je misschien wat meer onbevangen.
Als ik op het schoolplein sta, voel ik me geen oude moeder. Ik word regelmatig tien jaar jonger geschat. En wat ouder zijn heeft ook zo zijn voordelen. Ik sta steviger in mijn schoenen. Ik heb al veel beleefd, veel gereisd en veel gewerkt. Ik hecht nu minder belang aan een carrière dan vroeger en heb de rust en focus om er volledig voor Mila te zijn.”
Lees ook:
‘Een kinderwens uitstellen: feministische verworvenheid of onnatuurlijke norm?’
Moeder worden na je veertigste is een trend, maar hoe wenselijk is het? Larissa Pans schreef er een prikkelend boek over. Maakbaar moederschap in vier vragen.
