Wanneer zet de burgemeester politie in tegen een distributieblokkade? ‘De boeren wachtten tot ze weggestuurd werden’

Het werd donker. De boeren die ter blokkade hun trekker voor één van de drie distributiecentra in Deventer hadden geparkeerd, gingen maandagavond op huis aan, hun trekker achterlatend. Dinsdagochtend zouden de boeren, net zoals in het naburige Raalte, terugkomen voor een nieuwe demonstratiedag. In het nabijgelegen Zwolle zette de politie die maandagavond al een punt achter de distributieblokkades.

Als het aan Deventer burgemeester Ron König had gelegen waren de boeren in zijn stad maandag ook al vertrokken. Pas dinsdagmorgen kondigde hij, zoals zijn Zwolse collega maandagavond had gedaan, een noodverordening af zodat de politie de demonstranten kon verwijderen. Hoe neemt een burgemeester zo’n zwaar besluit om in te grijpen?

Wanneer besloot u dat het tijd was om de demonstranten in Deventer weg te sturen?

“Dit besluit kwam pas nadat de boeren geen gehoor gaven aan het ultimatum dat we hadden gesteld. De burgemeesters van Zwolle, Raalte en ikzelf staken om 17.00 uur de koppen bij elkaar en besloten om de boeren tot 20.00 uur te geven om de blokkade op de heffen. Onze drie gemeenten liggen dicht bij elkaar, in een regio met relatief veel boeren en distributiecentra. Daarom besloten we om één lijn te trekken, zodat we niet uit elkaar gespeeld zouden worden.

“Aan dat ultimatum gaven de boeren geen gehoor. Omdat onze gemeenten de veiligheidsvoorzieningen, zoals de mobiele eenheid (ME) van de politie, moeten delen, kozen we ervoor dat Zwolle eerst aan de beurt zou zijn. Daar sloten boeren van buiten de gemeente zich ook aan, werden brandjes gesticht en werd er gedronken. Dat gebeurde in Deventer ook maandagavond, maar niet in dezelfde mate als in Zwolle. Toen er dinsdagochtend weer een nieuwe ploeg beschikbaar was, grepen wij in. Raalte was na ons aan de beurt.”

Wat was het keerpunt voor u?

“Boeren mogen demonstreren. Maar we hadden van tevoren kenbaar gemaakt dat blokkades bij distributiecentra niet getolereerd zouden worden. Op zondagavond hebben wij als gemeenten en de politie Oost-Nederland besloten dat wij de lijn zouden trekken als de voedselvoorziening in gevaar zou komen. Nadat de politie maandag de boeren had gevraagd om te vertrekken en de boeren niets deden met het ultimatum dat we stelden, was de maat vol. Het ging namelijk niet alleen om distributie voor supermarkten in heel Nederland, maar ook om maaltijden voor zorginstellingen in de buurt.”

Een noodverordening is een zwaar besluit, vooral omdat de demonstranten dinsdagochtend relatief rustig waren. Waarom koos u daar toch voor?

“Dat ik een noodverordening moest afkondigen, valt me zwaar. Dat heb ik in de vier jaar als burgemeester van Deventer nog niet hoeven doen, en je wil dat eigenlijk ook niet. Het doet je geloofwaardigheid als bestuurder niet goed als je tegenover je eigen inwoners komt te staan. In dit geval was het onvermijdelijk. Het is een zwaar middel, dus ik zal hier in de toekomst ook verantwoording voor moeten afleggen bij de gemeenteraad.

“Ik kreeg van de politie te horen dat de boeren wachtten tot ze zouden worden weggestuurd. Als we niets hadden gedaan, hadden ze er nog gestaan. Boeren hebben veel ruimte, ze hebben met die trekkers middelen tot hun beschikking waar wij als gemeente niet zomaar iets tegenover hebben staan. Dus je wilt voorkomen dat een situatie escaleert. De noodverordening blijft nog even van kracht, omdat we willen voorkomen dat ze vandaag [woensdag] terugkomen.”

Ligt hier nog een rol voor de landelijke overheid? Deze blokkades komen overal in het land voor.

“Dat denk ik niet. Ik kom langs bij de acties, zowel deze bij de distributiecentra als die van andere boeren. Ik ken de boeren in Deventer. En bij de blokkades van deze week, daar zat geen Deventer boer bij.

“Een groot gebied als het onze zorgt ervoor dat je niet zomaar de ME kunt inzetten als er op veel plekken tegelijk wordt gedemonstreerd. De afstanden in ons gebied zijn groot, dus dan is het een kwestie van schaarste. Daar is misschien hulp bij nodig, maar het besluit om op te treden moet bij de lokale bestuurder blijven.”

Lees ook:

Supermarkten: al tientallen miljoenen schade door boerenblokkades

Supermarkten zeggen na anderhalve dag van boerenblokkades bij distributiecentra al tientallen miljoenen euro’s schade te hebben geleden.