Voor jonge mannen is een geëmancipeerde vrouw nog altijd een bedreiging

Het lijkt niet langer vanzelfsprekend dat gendergelijkheid in westerse democratieën toeneemt. Vooral jonge mannen zien vrouwenemancipatie als bedreiging, zo blijkt uit een groot Zweeds onderzoek dat deze week is gepubliceerd.

Vooral jonge mannen blijken het meeste moeite te hebben met de groeiende kansen voor vrouwen. Dat staat in een groot Zweeds onderzoek dat deze week is gepubliceerd. Uit het onderzoek, dat is uitgevoerd onder 32.469 mannen en vrouwen uit 27 Europese landen, blijkt dat deze groep zich bedreigd voelt door de concurrentie van vrouwen op de arbeidsmarkt.

Dit geldt met name voor mannen die wonen in een regio met hoge werkloosheidscijfers, omdat daar sprake is van meer onderlinge concurrentie. En voor mannen met weinig vertrouwen in politieke instituties. Zij zouden eerder geneigd zijn om de competitie als oneerlijk te beschouwen.

Terug naar klassieke rolpatronen

Aanleiding voor het onderzoek is de mondiale trend waarin bewegingen opkomen die zich uitspreken tegen vrouwenemancipatie. Deze zomer is in Amerika het landelijk recht op abortus afgeschaft en ook in andere Europese landen staat de abortusvrijheid onder druk. Daarbij klinkt de roep om terug te gaan naar de klassieke rolpatronen – waarbij de man kostwinner is – steeds luider.

In Nederland diende Forum van Democratie-leider Thierry Baudet deze zomer plannen in voor conservatieve basisscholen, waar geen ruimte mag zijn voor ‘woke-indoctrinatie.’ Drie jaar eerder schreef hij een omstreden essay waarin staat dat vrouwen die financiële onafhankelijkheid nastreven, te weinig tijd overhouden voor een gezin. Daarmee zouden zij onvermijdelijk de demografische vooruitgang van Europa bedreigen. Zijn standpunten leidden tot forse kritiek.

Concurrentie op de arbeidsmarkt

De bevindingen van het Zweedse onderzoek zijn opvallend, omdat voorheen werd verondersteld dat vooral oudere conservatieve mannen zich verzetten als de status quo ter discussie komt te staan. Nu blijkt dat voornamelijk jonge professionals zich zorgen maken over hun bestaanszekerheid. De resultaten komen overeen met eerdere onderzoeken waaruit blijkt dat onzekerheid over de toekomst ook de afkeer tegen arbeidsmigranten verklaart.

“Interessant dat nu wordt aangetoond dat dit ook zijn uitwerking heeft op genderverhoudingen”, zegt Conny Roggeband, hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en gespecialiseerd in de politisering van gendergelijkheid in verschillende landen.

Grote Europese verschillen

Roggeband zegt het jammer te vinden dat de gegevens van het onderzoek op Europees niveau verzameld zijn en niet zijn uitgesplitst per land. “Er bestaan namelijk grote verschillen tussen landen”, legt ze uit.

Zo zijn Nederlandse vrouwen nog altijd Europees ‘kampioen’ deeltijdwerken. Hierdoor blijven zij vaak financieel afhankelijk van mannen. Daarbij kent Nederland een vrij grote loonkloof en relatief weinig vrouwen bekleden een leidinggevende functie. “Nederlandse mannen hoeven zich nauwelijks zorgen te maken over hun eigen arbeidsmarktpositie”, denkt Roggeband.

Daarnaast is het feminisme, in vergelijking met landen zoals Spanje of Polen, in Nederland minder zichtbaar. Zichtbaarheid roept doorgaans meer weerstand op, weet Roggeband. “Door grote demonstraties wordt het debat in die landen sneller gepolariseerd.”

Privilege

Toch herkent Joost Mallo ook mannen in Nederland in de resultaten van het onderzoek. Hij is werkzaam bij Emancipator, een organisatie die werkt aan mannenemancipatie, en gelooft dat ook mannen moeten veranderen om gendergelijkheid te bereiken. Tijdens workshops voor het bedrijfsleven krijgen zij vaak signalen dat de jonge, witte heteroseksuele man zich bedreigd voelt door een toenemende focus op diversiteit en inclusie.

Voorheen waren initiatieven enkel gericht op vrouwen, ziet Mallo. “Zij worden aangemoedigd om te kiezen voor een baan in de ICT.” Omgekeerd heeft die ontwikkeling niet plaatsgevonden. Mannen die kiezen voor een baan in de zorg, of (deels) hun baan opgeven, worden daar nog altijd op aangekeken, meent Mallo.

Zorgtaken verdienen daarom volgens Mallo meer maatschappelijke waardering. Daardoor krijgen mannen meer keuzevrijheid. “Zo kunnen mannen weer mens worden.”

Lees ook:
Het anti-abortusgeluid komt niet alleen uit religieuze hoek, ook conservatief-rechts laat zich horen

Gealarmeerd door de ontwikkelingen in Amerika, vrezen velen voor het Nederlandse recht op abortus. Vooral conservatief-rechts zou steeds meer haar pijlen richten op zwangerschapsafbreking.

Ook in Europa staat abortusvrijheid onder druk: ‘De tegenbeweging organiseert zich steeds beter’

Het Europees Parlement wil dat alle lidstaten het recht op abortus garanderen. De anti-abortuslobby wint immers ook hier terrein.