Volgens Tineke Ceelen stapelen op de grens met Oekraïne de onnodige hulpgoederen zich op. ‘Stuur liever geld’

In de vroege ochtend zit Tineke Ceelen al in de auto op weg naar de grensovergang. “We werden net omgeleid, er stond een politiewagen midden op de weg”, vertelt ze via de telefoon. “Dat is niet gek hoor, de Poolse politie probeert al het verkeer van en naar de grens in goede banen te leiden. We nemen nu een enorme omweg. Ik heb geen idee waar ik nu weer ben beland.”

Waar bent u naar op weg?

“We zijn nu onderweg naar de grensovergang bij Korczowa. Daar is een grote fabriekshal waar honderden stretchers staan opgesteld. Daar kunnen Oekraïense vluchtelingen slapen als ze net de grens overkomen.”

Wat heeft u de afgelopen dagen gezien aan de grens?

“Er zijn veel vrijwilligers actief, en die proberen met het leger en de brandweer de toeloop van grote groepen mensen in goede banen te leiden. Dat lukt redelijk goed.

“In een paar dagen tijd zijn 450.000 Oekraïners naar Polen gevlucht. Dat is echt een enorm aantal, een zeldzaam grote groep. Zoiets heb ik zelden eerder gezien. Dan verwacht je een enorme chaos, maar die is er niet.

“Dat komt doordat er voor het conflict losbarstte al 700.000 Oekraïners in Polen werkten. Heel veel mensen die nu over de grens komen, hebben familie en vrienden in Polen waar ze heen kunnen. Zo kunnen ze goed overleven.

“Zonder iets af te willen doen aan hoe verschrikkelijk het is om te moeten vluchten, gaat het tot nu toe eigenlijk best goed. We maken ons vooral zorgen om wat er gebeurt als de mensen op de vlucht slaan die geen netwerk hebben in Polen. Dan worden de problemen veel groter.”

Wat kunt u daar met Stichting Vluchteling betekenen?

“Er is voor hulporganisaties veel werk aan de winkel, en dan spreek ik nu even namens Giro555. Dat zit hem nu vooral in de coördinatie van de hulpverlening.

Neem bijvoorbeeld de mensen die naar de grens komen met bordjes om mensen op te halen en naar andere steden te brengen in Polen. Er staan hier echt rijen en rijen mensen die op die manier willen helpen.”

“Dat is geweldig en 999 van de 1000 mensen hebben goede bedoelingen. Maar er is er altijd één die dat niet heeft. Er komen hier vooral vrouwen met jonge kinderen en ouderen de grens over en die zijn kwetsbaar. Als ik dan een jonge vrouw bij iemand in de auto zie stappen die ze niet kent, denk ik wel ‘o, jee'. Voor een roofdier op jacht is het nu makkelijk jagen.”

Wat bedoelt u daarmee?

“Er kan van alles gebeuren. Ik sprak met een Poolse politieagent en die zei: als die mensen in een auto stappen en verdwijnen, hoor je daar niets meer iets van.

“Ik kan me voorstellen dat wij als hulporganisaties het vervoer van deze mensen overnemen. Dat is niet zomaar geregeld, en het is misschien niet leuk voor al die mensen met goede bedoelingen. Maar je lost wel een groot probleem op dat we nu voor onze ogen zien gebeuren.”

“Mensen vragen vaak: wat doen jullie daar nu eigenlijk, ik zie niets gebeuren. Maar de oorlog is nog geen week oud. We sturen bijvoorbeeld hulpgoederen de grens over: voedsel, water, toiletpapier. Maar dan moeten we eerst iemand vinden die vrachtwagens wil verhuren die wij dan een oorlogsgebied insturen.”

Wat kunnen mensen in Nederland nu het beste doen om te helpen?

“Ik roep mensen met klem op: stop met spullen inzamelen. Ik stond er gisteren bij toen hulpgoederen hier aan de grens werden geleverd. Rijen en rijen met spullen, meestal niet gesorteerd. Dat is rampzalig, hoe goedbedoeld ook.

“Mensen moeten zelf gaan zoeken naar waar ze behoefte aan hebben, en veel van wat hier ligt is helemaal geen behoefte aan.

“Het is fantastisch dat mensen spullen inzamelen, echt waar. Maar kijk even goed naar wat er nodig is. Vluchtelingen hier hebben geen behoefte aan kleding. Er is een grote vraag naar voedsel, drinkwater, tandpasta. Maar dat kunnen we veel beter hier kopen.

“Dus zamel in, bak koekjes, maar verkoop het in Nederland en stort het geld op Giro555. We zijn heel erg blij met de solidariteit, maar kanaliseer het richting iets waar vluchtelingen echt behoefte aan hebben.”

Heeft u ooit eerder gezien wat u nu ziet bij de grens tussen Polen en Oekraïne?

“Vergelijken is altijd moeilijk. Maar u vraagt ernaar. Als je het hebt over de aantallen vluchtelingen is dit vergelijkbaar met de genocide in Rwanda, de yezidi’s uit Irak, de oorlogen in Syrië en Congo. Dat staat misschien niet op het netvlies gebrand van veel mensen in Nederland. Maar wel op die van mij.”

“Daarmee bagatelliseer ik niet het leed dat ik hier nu zie. Mensen beseffen heel goed dat ze misschien nooit meer kunnen terugkeren. Wat neem je dan mee? Als je halsoverkop je huis moet verlaten?

“De wanhoop van vrouwen en kinderen wiens mannen en vaders nu aan het vechten zijn, is enorm. Het drama is oneindig groot.”

Lees ook:

Invasie in Oekraïne gaat zevende dag in: dit gebeurde er vannacht

Op de zevende dag van de invasie in Oekraïne haalt Biden in zijn eerste State of the Union uit naar Poetin, die hij een ‘dictator’ noemde. Daarnaast zwellen de gevechten aan in de op een na grootste noordelijke stad Charkov. Dit gebeurde er vannacht.