Virusuitbraak
Vogelgriep breekt uit in gruttoparadijs, net voor de vogels massaal terugkeren
Het Landschap Noord-Holland maakt zich zorgen om de gezondheid van de grutto. Deze vogel is onderweg naar een natuurgebied waar de vogelgriep om zich heen lijkt te grijpen.
In het natuurgebied Landje van Geijsel, bij Ouderkerk aan de Amstel, is vogelgriep uitgebroken. Dat meldt beheerder Landschap Noord-Holland. Tientallen dode kokmeeuwen zijn opgestuurd naar het Dutch Wildlife Health Center in Utrecht, dat op zijn beurt enkele vogels laat analyseren bij Wageningen Bioveterinary Research, op het ‘hoog-pathogene’ (ernstig ziekmakende) H5N1-vogelgriepvirus.
De aanwezigheid van het virus is nog niet officieel bevestigd, maar vogelaars die dagelijks naar het natuurgebied komen om daar naar de vele grutto’s te kijken, hebben wel de typische ‘vogelgriepverschijnselen’ gezien bij de stervende meeuwen. Vogels die aan het virus H5N1 bezwijken, vertonen gedesoriënteerd gedrag, vliegen of lopen zwalkend en kunnen hun kop ook vaak niet meer recht houden.
De vondst van de dode kokmeeuwen bij Ouderkerk komt voor de beheerder niet helemaal als een verrassing. Sinds een maand worden op verschillende plaatsen in Nederland kokmeeuwen gevonden met vogelgriep. Vorig voorjaar en zomer werden onder meer veel broedende grote sterns rond de Waddenzee en de Delta getroffen door het virus.
Boswachter Marion Scherphuis van Landschap Noord-Holland laat weten nu dagelijks de dode meeuwen uit het gebied weg te halen om verspreiding van het virus te voorkomen. Naast vijftig meeuwen heeft ze ook al een dode wulp gevonden. Zij maakt zich nu zorgen over de grote aantallen grutto’s die op het punt staan in het gebied terug te keren. Op dit moment zijn er al enkele honderden grutto’s in het gebied.
Op zoek naar voedsel in de natte bodem
Sinds de eeuwwisseling zet boer Jan Geijsel een deel van zijn land aan het eind van de winter onder een laagje water, om de terugkerende grutto’s welkom te heten. Duizenden vogels zoeken na de trek uit West-Afrika en Zuid-Europa voedsel in de natte bodem en rusten ’s nachts op het ondergelopen weiland. Sinds 2019 zet beheerder Landschap Noord-Holland die traditie voort.
Op het hoogtepunt, doorgaans rond eind maart, zitten er enkele duizenden grutto’s op ‘het landje’. Volgens de Rotterdamse viroloog professor Thijs Kuiken kunnen kadavers van besmette vogels ook het water besmetten, zeker wanneer de temperatuur nog vrij laag is.
Toch denkt hij niet dat het zinvol is om nu het water van het landje af te halen, om de vaak dicht opeengepakte grutto’s te beschermen. “De vogels zullen dan op andere natte plekken voedsel gaan zoeken, waar net zo goed besmette kokmeeuwen geweest kunnen zijn.” Overigens is het volgens Kuiken wel aannemelijk dat grutto’s ook bevattelijk zijn voor het virus. “Net als bijna alle andere vogels”, voegt hij daaraan toe.
Lees ook:
Het vogelgriepvirus is niet te stoppen, dus wordt er gezocht naar een vaccin
Het vogelgriepvirus blijft de komende jaren waarschijnlijk hardnekkig rondgaan. Nu indammen niet lukt, is grootschalig vaccineren de remedie. De universiteiten van Wageningen en Utrechtzijn inmiddels drie vaccins aan het testen.
