Voelen alsof je niet mag leven, omdat je ouders ‘fout’ waren in de oorlog

Rinke Smedinga heeft zijn hele leven het gevoel gehad dat hij niet mocht bestaan. Zijn ouders maakten de Tweede Wereldoorlog mee. Ze waren ‘fout’. Zijn vader deed vrijwillig de SS-opleiding en heeft na de oorlog nooit spijt betuigd. “Ik heb er veel moeite mee gehad. Ik voelde me lange tijd als iemand die niet het recht had te bestaan. Omdat zo’n man geen kind verdient”, zegt Smedinga.

Maandag vertelde Smedinga in het Nationaal Monument Oranjehotel in Scheveningen bij de opening van de nieuwe tentoonstelling Leven met oorlog: sporen in generaties en samenleving welke gevolgen de oorlog op zijn leven hebben gehad. De keuzes van zijn ouders lieten diepe sporen na.

Op de muren in de tentoonstellingsruimte staan teksten over de ontwrichtende werking van de Tweede Wereldoorlog, en hoe die generaties later nog steeds doorwerkt. Op tv-schermen worden korte documentaires afgespeeld waarin kinderen en kleinkinderen van mensen spreken die de oorlog meemaakten.

‘Politieke partijen met onfrisse ideeën’

Elizabeth Oets was ook zo’n kind. Ze maakte de oorlog zelf niet mee, maar haar Joodse moeder zat ondergedoken en overleefde daardoor. “Zij heeft mij haar angst overgedragen, ik was altijd bang om aan mensen te vertellen dat ik Joods ben”, zegt Oets, die op scholen projecten organiseert rondom het thema.

Ze maakt zich steeds meer zorgen over de ‘vervelende sfeer naar bepaalde bevolkingsgroepen’ in Nederland en de ‘politieke partijen met onfrisse ideeën’. “De Tweede Wereldoorlog begon ook klein. Het is belangrijk dat we de oorlog verbinden met het heden. De jonge generatie weet er te weinig over.”

Staatssecretaris Maarten van Ooijen, die de tentoonstelling opende, vindt het steeds belangrijker dat er stil gestaan wordt bij de impact van de oorlog. “Veel docenten zeggen dat ze te maken hebben met negatieve geluiden als het in de les over de Holocaust gaat”, zegt Van Ooijen.

Jeugd bereiken met verhalen

Ook maakt hij zich zorgen over antisemitische geluiden in de Tweede Kamer. “Vanuit instituties en politici moeten we dat erkennen, aanwijzen en tegenspreken.” Hij wil prioriteit geven aan het het delen van verhalen over de impact van de Tweede Wereldoorlog met jongeren. “We moeten de jeugd bereiken met echte verhalen.”

Lees ook:
Antisemitisme op scholen is toegenomen. Oorzaken: voetbal en Israëlisch-Palestijns conflict

Bagatellisering van de Holocaust komt voor op scholen. Voetbal en Israël zijn vaak de bron van grievende antisemitische uitspraken. Dit concludeert de Anne Frank Stichting.