Het aantal reizigers dat op Schiphol landt neemt toe, en niet zonder gevolgen: in het rioolwater van de luchthaven wordt inmiddels corona aangetroffen. Hoe groot is het besmettingsrisico?
De laatste paar dagen kwamen dagelijks gemiddeld ruim 22.000 reizigers op Schiphol aan. Ongeveer 20 procent van hen kwam van een bestemming buiten Europa. Daar zitten ook reizigers uit landen als Brazilië en de Verenigde Staten tussen, met respectievelijk 2,2 en 3,9 miljoen besmettingen toch de brandhaarden op de wereldkaart. Al dat reizen lijkt niet zonder gevolgen te zijn: in het rioolwater van de luchthaven wordt inmiddels corona aangetroffen. Importeren we het coronavirus per vliegtuig?
Er wordt in elk geval van alles aan gedaan om dat te voorkomen, zeggen verschillende instanties. De IND en Koninklijke Marechaussee handhaven nog steeds een inreisverbod voor veel landen buiten Europa, ook al is dat verbod sinds juli versoepeld: zo kunnen inwoners van Nieuw-Zeeland en Japan weer naar Nederland reizen. Voor inwoners van landen die niet onder de versoepeling vallen, geldt dat ze alleen onder bepaalde omstandigheden in het vliegtuig mogen stappen, bijvoorbeeld om in Nederland de uitvaart van een familielid bij te wonen. Sinds maart heeft de Koninklijke Marechaussee ongeveer driehonderd mensen die aankwamen op Schiphol teruggestuurd omdat ze niet onder één van de uitzonderingen vielen. Daarbij ging het vooral om Amerikaanse staatsburgers.
Onmogelijk om iedere passagier te zien
Iedere passagier die aankomt vult een gezondheidsverklaring in die overhandigd moet kunnen worden. De GGD Kennemerland controleert ‘risicogewijs’ op de verklaringen, zegt een woordvoerder; passagiers uit landen met een hoge besmettingsgraad worden strenger gecontroleerd. “We checken ongeveer 75 procent van alle vluchten uit de hoog-risico landen”, zegt een woordvoerder. Maar de check-capaciteit van de GGD is niet onbeperkt.
“Nu het aantal vluchten toeneemt, de vluchten voller zitten vanwege vakantieperiode en sommige vluchten gelijktijdig aankomen, is het onmogelijk om letterlijk elke passagier te zien. We zien gemiddeld sinds april tot nu ongeveer 50 procent van alle passagiers.” Mocht iemand de verklaring niet bij zich hebben, of niet hebben ingevuld, dan betekent het overigens niet dat de passagier op het vliegtuig terug naar huis wordt gezet. “Zo’n passagier wordt nogmaals verteld wat er van hen verwacht wordt. Er wordt benadrukt extra alert te zijn op zijn of haar gezondheid.”
Een totaal verbod op reizen
Is zo’n gezondheidsverklaring op deze manier wel waterdicht? Honderd procent veilig is het niet, beaamt viroloog Louis Kroes van het Universitair Medisch Centrum, maar een andere mogelijkheid om besmettingen via vliegreizen te voorkomen ziet hij niet. “Het contact tussen mensen uit verschillende delen van de wereld heeft natuurlijk de uitbraak van dit virus veroorzaakt. Maar een totaal verbod op reizen zou de samenleving volledig ontwrichten en onnoemelijke economische schade opleveren.” Geen optie dus, aldus de viroloog. “We kunnen, nu de circulatie van het virus in Nederland laag is, niet nog eens miljoenen over de balk gooien omdat we honderd procent zeker willen zijn dat er geen nieuwe brandhaarden ontstaan.”
De Nederlandse aanpak van het coronavirus kan bovendien een incidentele besmette reiziger wel aan, denkt hij. “De uitbraak van het virus zoals we die een paar maanden geleden hebben gezien, zal zich niet herhalen. Kleine uitbraken zullen er de komende tijd wel zijn, maar die kunnen we door te testen inmiddels veel beter traceren. Een enkeling die over zijn gezondheid liegt of niet in quarantaine gaat, is niet zo’n groot probleem.” Volgens de viroloog hoeven we ons deze vakantieperiode niet op te maken voor een grote uitbraak. “Sommige mensen durven nu helemaal niets meer. Maar volgens mij kunnen we in Nederland inmiddels echt vertrouwen op goed beleid. Vergelijk het met het verkeer: daar vallen ook doden, toch sluiten we niet alle kruispunten af.”
Lees ook:
Op Schiphol maken ze zich weinig zorgen. ‘Ik heb eigenlijk geen idee of je een mondkapje op moet’
Ondanks de nodige maatregelen lijken de reizigers op Schiphol weinig onder de indruk van de coronavoorschriften.
