Vier oplossingen om de werklast bij de IND te verminderen

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft zo veel werk dat hij tegen de grenzen aanloopt. Een van de grote problemen is de lange wachttijd voor het beoordelen van asielaanvragen. Wat zijn manieren om dat te versnellen?

‘Mensen uit landen zoals Jemen en Syrië hoeven niet individueel beoordeeld te worden’

Asieladvocaat Maartje Terpstra denkt dat procedures van bepaalde groepen simpeler kunnen. Ze doelt niet op individuele aanvragen, bijvoorbeeld van mensen uit de lhbti+-gemeenschap of ongelovigen, maar op mensen die vluchten omdat hun hele land, regio of bevolkingsgroep in gevaar is. Deze groep asielzoekers valt onder het ‘categoriaal beschermingsbeleid’. Dat betekent dat zij bescherming verdienen simpelweg omdat ze uit een bepaald gebied komen. Daarbij moet er wel bewijs zijn dat zij zelf geen aanstichter van het geweld zijn.

In die groep vallen onder meer Jemenieten en Syriërs. Normaal gesproken is bij voorbaat al duidelijk dat deze mensen asiel krijgen. Toch doorlopen zij de hele procedure, net zoals individuele aanvragers.

‘Voeg het eerste gehoor van de politie en het IND aanmeldgehoor samen’

Wie in Nederland asiel wil aanvragen, wordt na binnenkomst kort gehoord en geïdentificeerd door de vreemdelingenpolitie. Daarna komt de IND in beeld en volgt een zogeheten aanmeldgehoor. Pas in het daaropvolgende nader gehoor wordt ingegaan op de reden van de asielaanvraag. Asieladvocaat Wil Eikelboom: “Het gehoor van de politie en het aanmeldgehoor hebben veel overlap en de wachttijd tussen de gesprekken is lang. Het zou efficiënter zijn om deze samen te voegen.”

Asielzoekers doen het aanmeldgehoor meestal voordat ze een advocaat hebben gezien. Volgens Terpstra zou het tijd schelen als advocaten al eerder worden betrokken bij de aanvraag. “Als wij ze tijdig spreken kunnen wij al tijdens het aanmeldgehoor de asielmotieven melden. Dit geeft vaak al genoeg informatie om een besluit te kunnen maken. Mocht dat nodig zijn, kan de IND dan alsnog kiezen voor meer gesprekken.”

‘Schuif de asiel- en nareisprocedure in elkaar’

Ook de aanvragen voor asiel en de aanvragen voor nareis – een aanvraag voor partners, ouders of kinderen – staan nu los van elkaar. Iemand moet dus eerst een asielaanvraag doen. Pas als die procedure is doorlopen en goedgekeurd, wordt de nareisaanvraag mogelijk. Dubbelop en tijdrovend, vinden Terpstra en Eikelboom, zeker omdat de meeste mensen de documenten voor de nareis al kunnen aanleveren bij hun asielaanvraag .

Deze scheiding is zo geregeld omdat ambtenaren zijn opgeleid voor een asielaanvraag óf voor een nareis. Ze kunnen het dus niet allebei. Terpstra: “Dit is op te lossen door de twee afdelingen samen te voegen. Iemand die een asielaanvraag doet en de juiste documenten voor de nareis al heeft, kan dan gelijk worden behandeld.”

‘Geef bij officieus bewijs wat vaker het voordeel van de twijfel’

Voor individuele aanvragen, zoals mensen uit de lhbti+-gemeenschap of ongelovigen, ligt alles wat ingewikkelder. Daar zijn verschillende gehoren vaak wel nuttig omdat het vinden van officieel bewijs voor deze asielmotieven moeilijk is. Terpstra maakte weleens mee dat het ‘heel duidelijk’ was dat iemand uit de lhbti+-gemeenschap kwam, maar daarover moeilijk kon praten. “De procedure duurde ellenlang en de aanvraag werd uiteindelijk afgewezen. In dat soort gevallen zou de IND best het voordeel van de twijfel mogen geven.”

Lees ook:

De IND kan het werk niet meer aan: ‘We lopen tegen de grenzen aan’

De IND heeft veel meer werk dan ze aankan. Directeur-generaal Rhodia Maas pleit voor een ‘fundamenteel ander migratiebeleid’.

Nieuwe IND-baas Rhodia Maas: ‘Te lang hebben we gezegd dat we alles wel zouden oplossen’

De nieuwe directeur-generaal van de IND kan zich goed voorstellen dat asielzoekers in Ter Apel vrezen te worden vergeten. ‘We zijn niet in staat goed uit te leggen wat er gaat gebeuren.’