Vandaag spoedoverleg kabinet, nieuwe harde lockdown hangt in de lucht

Het Outbreak Management Team adviseert het demissionaire kabinet om snel extra maatregelen te nemen om de omikronvariant af te remmen. Vrijdagavond lekte uit dat het OMT het liefst zo snel mogelijk alles - afgezien van essentiële winkels als supermarkten - dicht zou willen zien, waarmee Nederland nog voor kerst terugkeert naar de situatie van december vorig jaar.

Hoewel nog niet duidelijk hoe besmettelijk en ziekmakend de nieuwe virusmutatie is, adviseren de experts in het OMT het kabinet om het zekere voor het onzekere te nemen. Zaterdag komt het kabinet in een spoedzitting bijeen - mogelijk worden erna ook al maatregelen aangekondigd.

Eerder op vrijdag zei demissionair minister Hugo de Jonge van volksgezondheid geen enkele maatregel uit te sluiten. “Als het nodig is om dat virus scherp af te remmen, om de golf die verwacht wordt te vertragen, dan zullen we die nemen.”

Europa zet zich schrap

Heel Europa zet zich schrap voor een nieuwe hevige besmettingsgolf. De Duitse minister van volksgezondheid Karl Lauterbach verwacht ‘een massieve vijfde coronagolf’. De G7 met daarin de grootste industrielanden plus de Europese Unie laat weten dat de nieuwe coronavariant ‘de grootste hedendaagse dreiging voor de volksgezondheid’ is.

Ook Nederland moet rekenen op een nieuwe besmettingspiek. De variant grijpt ook hier om zich heen, blijkt uit de eerste data uit Amsterdam. In de hoofdstad zagen microbiologen omikron al terug in 25 procent van de positieve monsters die donderdag in steekproeven werden bestudeerd.

Vergeleken met maandag is dat een verdubbeling. Het lijkt erop dat de variant in Amsterdam hetzelfde patroon laat zien als in Denemarken in Engeland. Daar is sprake van een snelle toename van het aantal positieve tests en verdubbelt het aantal omikron-meldingen zich iedere twee tot drie dagen.

Maatregelen ‘onvoldoende’

De huidige maatregelen – de ‘avondlockdown’ – hebben de deltavariant teruggedrongen, waardoor de besmettingscijfers en ziekenhuisopnames langzaam dalen. Viroloog en OMT-lid Menno de Jong van het Amsterdam UMC zei donderdag bij EénVandaag dat het erop lijkt dat ze de omikronvariant onvoldoende bestrijden. “Je ziet bijna dezelfde stijging ondanks de maatregelen die hier wel gelden en daar [in Engeland en Denemarken, red.] niet.” Die zorgen leven dus breder in het OMT.

De modellen van het RIVM stemmen allesbehalve hoopvol. Zelfs als de omikronvariant qua ziektebeeld een mildere gedaante van het virus is, stijgt het aantal besmettingen waarschijnlijk zo hard dat ziekenhuizen zullen worden overspoeld met patiënten. En het bewijs dat omikron milder is, is wankel. Een analyse vrijdag op basis van ziekenhuisopnames in Engeland suggereert dat er geen grond is voor die stelling.

Serieuze coronagolf in januari

Maar het grootste probleem is volgens experts de snelheid waarmee omikron zich verspreidt en het vermogen van deze variant om antistoffen, opgebouwd door infectie of een vaccinatie, te omzeilen. Ook als de natuurlijke immuniteit in de cellen van mensen nog wel goed werkt en de boosterprik een sterk positief effect heeft, valt een serieuze coronagolf te verwachten, blijkt uit de modellen. Waarschijnlijk in januari.

Het kabinet doet er daarom inmiddels alles aan om mensen snel te boosteren. Na een valse start – Nederland bungelde wekenlang onderaan in de Europese lijstjes – is de boostercampagne de afgelopen weken verschillende keren versneld. Het kabinet wil dat in de tweede helft van januari iedereen een derde prik heeft kunnen halen.

De Jonge roept mensen op om zo mogelijk een afspraak te maken voor een boosterprik. “Haal hem nou, het is echt nodig. We weten dat mensen die wel hun eerste en tweede prik hebben gehad, onvoldoende beschermd zijn tegen de nieuwe variant.” De overbelaste callcenters van de GGD kunnen niet alle telefoontjes aannemen. De Jonge roept mensen die er niet doorheen komen, op om de volgende dag weer te bellen of online een afspraak te maken.

Lees ook:

Rutte hint in Brussel op nieuwe Europese reisregels vanwege omikronvariant

De Europese top die donderdag in Brussel werd gehouden heeft nog niet voor duidelijkheid over de reisregels binnen Europa gezorgd.