Vanaf vrijdag zijn rookmelders verplicht - vijf vragen over de nieuwe regel

1. Waarom zijn rookmelders verplicht gesteld?

Na talloze onderzoeken is de overheid eindelijk overtuigd: vanaf 1 juli is het verplicht in alle woningen een rookmelder te hangen. “Uit onderzoek blijkt dat het verplicht stellen van rookmelders 18 doden per jaar kan voorkomen,” zegt Joost Ebus, brandonderzoeker bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid. Jaarlijks komen er gemiddeld 30 mensen om bij woningbranden; vorig jaar waren er 6300 branden. “Bij de meeste dodelijke incidenten zien we dat een brandmelder mist”, stelt Ebus. “Zo’n 70 procent van de Nederlanders heeft een rookmelder, maar in de praktijk blijkt dat slechts 35 procent een werkende batterij heeft en op de goede plek hangt.”

De nieuwe wet schrijft voor dat per verdieping een rookmelder moet worden geplaatst op de vluchtroute. Ebus raadt aan om ook in slaapkamers een rookmelder te plaatsen. Ook moet een rookmelder niet bij een lamp worden geplaatst, omdat die stof aantrekt. En niet te dicht bij ventilatie, want die houdt de rook weg.

2. Zijn alle huizen al voorzien van rookmelders?

Bij koopwoningen is de eigenaar zelf verantwoordelijk, bij huurwoningen de corporatie. De vereniging van woningcorporaties Aedes kocht onlangs met 25 corporaties 350.000 rookmelders aan. Aedes zegt niet te monitoren hoever de corporaties zijn met het plaatsen van rookmelders. Wel wijst de organisatie naar leveringsproblemen. Door corona lagen de fabrieken in China stil. Daarnaast zorgt de oorlog in Oekraïne, waar de melders gemaakt worden, voor een fikse vertraging.

Ymere is een van de 25 corporaties die deelnam aan de aankoop. “We hebben ongeveer 90 procent van de huizen gedekt. Dat de overige 10 procent nog niet voorzien is, komt doordat de levering stil ligt”, laat een woordvoerder weten. Woningcorporatie Vestia zegt nog zo’n 55.000 rookmelders in ongeveer 23.000 woningen te moeten plaatsen.

3. Wie controleert de wet?

De wet schrijft voor dat gemeenten moeten controleren of huizen zijn voorzien van een rookmelder. Volgens Esther Verhoeff van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten gaan de meeste dat niet doen. Zij stelt dat lokale overheden in de afgelopen jaren veel uitvoeringstaken hebben gekregen van het Rijk en prioriteiten moeten stellen. Al eerder liet gemeente Zwolle weten dat ze niet actief gaat controleren, alleen bij vergunningsaanvragen of opleveringen.

4. Ben je zonder rookmelder nog verzekerd?

Barbara van der Rest, woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars, stelt dat het aan verzekeraars zelf is om te bepalen of ze een rookmelder verplicht stellen in de polis. Het zou dan kunnen betekenen dat bij het ontbreken van een rookmelder minder of geen geld uitgekeerd wordt bij brand. Aegon laat weten dat de wet niet wordt opgenomen in de polis. “Brand is een ingrijpende gebeurtenis en wij willen geen extra gedoe in zo’n situatie”, zegt een woordvoerder. Bij Interpolis krijgen verzekerden korting als hun huis veiliger is, daar hoort een rookmelder ook bij. Van der Rest benadrukt dat verzekeraars het vooraf moeten laten weten als ze een verandering doorvoeren.

5. Wat gebeurt er met weigeraars?

Volgens Marcel Trip van de Woonbond kan een huurder wiens huisbaas weigert een rookmelder op te hangen naar de gemeente stappen, al zal het nog wel even duren voordat een missende rookmelder in het gebrekenboek van de huurcommissie staat. Daarnaast merkt hij op dat het maar de vraag is of de gemeente tijd heeft om actie te ondernemen.

Andersom kan een verhuurder te maken krijgen met bewoners die de deur dichthouden wanneer een rookmelder wordt geïnstalleerd. “Dat kan tot een rechtszaak leiden, maar ik vermoed dat het niet zo ver zal komen.”

Lees ook:

Meer woningbranden in coronajaar

Verzekeraars hadden vorig jaar meer werk aan het afwikkelen van woningbrandschade.