‘Van de geraapte blikjes kan ik een avond uit eten: het is leefgeld’

Terwijl fans voor een avondje Bruce Springsteen in de Johan Cruijff Arena een kapitaal spenderen aan een kaartje, verdienen anderen juist geld: het statiegeld op de flesjes en blikjes die de bezoekers weggooien, is een kleine goudmijn.

Donderdagavond, zeven uur. Duizenden muziekliefhebbers wachten langs de betongrijze buitenkant van de Arena tot ze naar binnen te mogen om Springsteen, ‘The Boss’, te zien. Tussen hen door scharrelt een kleine, sterk gebruinde man, met een grote snor en op leeftijd langs de rijen. Hij heeft twee grote tassen en een vuilniszak bij zich, vol plastic flesjes en blikjes die per stuk 15 cent opleveren.

Extra inkomsten voor deze vluchteling

Hij heeft geluk. Rond het bord ‘Dinner Package’ naast een kleine rij wachtenden staat het vol met lege en halfvolle flesjes en blikjes die de concertgangers er neerzetten omdat die niet mee naar binnen mogen. Met een enorme vaardigheid en snelheid inspecteert hij de flesjes en blikjes en gooit ze leeg. Een halfvol blikje bier, een halfleeg flesje water, een blikje sinas. Netjes in de plastic bierglazen die er ook volop staan. Zijn Albert Heijn-tas is in een mum van tijd vol.

In gebrekkig Engels vertelt hij dat hij vluchteling is uit Syrië. Het is een eenvoudige manier voor hem om wat extra inkomsten te vergaren.

Het contrast met de fans kan bijna niet groter. Het ‘Dinner Package’ is een luxe kaartje waar concertgangers tot 437 euro voor moeten neerleggen. Om dat te betalen zou de Syriër een kleine drieduizend flesjes en blikjes moeten ophalen en inleveren.

Concurrentie tussen de rapers

Hij heeft niet zoveel tijd om te praten, want er zijn kapers op de kust. Hij loopt weg en hangt verderop zijn buit aan het stuur van een fiets, waar al een enorme vuilniszak op de bagagedrager ligt. Om weer snel verder te gaan.

De broers Ivar en Yoran Lens, 23 en 17 jaar, zien het van een afstandje. Ze hebben ieder een grote, stevige donkerblauwe vuilniszak in de hand en ook zij rapen snel flesjes bij elkaar. Een uur eerder kwamen ze op motor uit Almere voor een leuk zakcentje. “Je moet je haasten”, zegt Ivar met een plat Amsterdams accent. “Het is wel een concurrentiestrijd. Er lopen altijd wel een stuk of vijftien mensen te rapen.”

Eerst wat schaamte, nu niet meer

Ivar Lens: “In het begin vond ik het lastig, dat je zo in een vuilnisbak hangt, maar ik ben de schaamte al lang voorbij. Zo’n volle vuilniszak is toch vijftien euro.” De broers verwachten vandaag in totaal zo’n vijftig tot zestig euro op te halen. “Het is leefgeld”, zegt Ivar, “Ik heb natuurlijk nog andere inkomsten, maar hier ga ik van uit eten bijvoorbeeld.” Hij inspecteert een colaflesje en legt het terug. “Hier zit geen statiegeld op. Die hotdog-tentjes verkopen veel Turkse en Poolse flesjes en blikjes. Die leveren niets op.”

De opbrengst van vandaag is aardig, maar het kan beter: “Als Ajax speelt worden er veel meer blikjes weggegooid. Dat publiek drinkt zich meer in voor de wedstrijd. En erna gaan ze nog even naar de Febo voor een biertje. Dan wachten we tot het afgelopen is, nu niet. We halen dus ook veel meer op.”

De Gay Pride is ook een topdag

Hun werk beperkt zich ook niet tot de Arena: “We gaan naar festivals en concerten, als het ook maar een beetje bereikbaar is doen we het. Maar de hoogtepunten zijn wel Koningsdag en Gay Pride. Op Koningsdag liepen we een uurtje of vijf, hadden we toch zo driehonderd euro.”

Inmiddels is The Boss begonnen. Zijn bekende stemgeluid schalt de Arena uit. De Syriër scharrelt nog wat en vertrekt op de fiets richting de Albert Heijn om honderden flesjes in te leveren. Niet naar de dichtstbijzijnde, maar eentje verderop. “Meestal zie je elkaar weer bij de automaat”, zegt Ivar lachend. “Meestal doen ze niet moeilijk, maar bij de Albert Heijn hier naast de Arena doen ze op dit soort avonden de machines altijd dicht. Kan ik me wel voorstellen, anders wordt het een plakkerig zooitje. Geeft ook niet, we gaan gewoon naar een andere.”

Lees ook:

Ook bij blikjes leidt statiegeld tot minder zwerfafval. ‘We hadden dit veel eerder moeten doen’

Statiegeld op blikjes heeft direct effect. Ervaren afvalrapers zien het aandeel blikjes in het zwerfafval meer dan halveren. Maar genoeg is dat nog niet.