Valentijnsdag: hoe zorg je ervoor dat je relatie een stresstest kan doorstaan?

Hoe houd je een relatie in stand? Hoogleraar Esther Kluwer doet onderzoek naar duurzame relaties en hoe grote gebeurtenissen onze band met een partner beïnvloeden. Als het goed zit tussen mensen, kunnen ze samen veel aan, is één van haar conclusies.

De geboorte van een kind, mantelzorg of conflict met de baas: er gebeuren veel dingen in een mensenleven waardoor de aandacht voor hoe het met onze relatie gaat even niet de hoogste prioriteit heeft. Soms kunnen gebeurtenissen zelfs zo heftig zijn, dat ze de relatie de kop kosten. Andere stellen komen hand in hand uit zwaar weer tevoorschijn. Wat maakt dat de ene relatie wel duurzaam is, en de andere niet?

Hoogleraar Esther Kluwer doet aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de Universiteit Utrecht onderzoek naar precies die vragen. Daarbij bekijkt ze allerhande factoren die een relatie kunnen beïnvloeden: gezinsuitbreiding, de balans tussen werk en privéleven, maar ook bijvoorbeeld de coronacrisis.

Kind krijgen niet per se slecht voor relatie

Hoe een relatie functioneert hangt af van een aantal factoren, legt ze uit. “Een relatie is een complex systeem, dat bestaat uit twee individuen, met elk hun eigen ervaringen en karaktereigenschappen. Die twee mensen hebben weer een specifieke interactie met elkaar. En daarbovenop heb je nog een buitenwereld, die ook invloed uitoefent op de relatie.”

Kluwer werkt mee aan een internationaal onderzoek onder ruim 11.000 stellen. “De mate waarin mensen waardering en respect voor elkaar hebben en intimiteit en seksuele tevredenheid ervaren, is toch de belangrijkste voorspeller voor de kwaliteit van een relatie”, zegt ze. “Belangrijker dan bijvoorbeeld karaktereigenschappen. Als mensen ervaren dat die zaken er niet zijn, gaan de partners waarschijnlijk sneller uit elkaar.”

Als partners wel tevreden zijn over hun band, kan de relatie ook tegen een stootje. “Het idee leeft dat het krijgen van kinderen niet goed zou zijn voor je relatie. Dat kunnen we nuanceren. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat het slechts met een kleine groep slechter gaat. Maar dat is een groep die al voor de geboorte van hun kind vaker conflicten heeft en minder intimiteit ervaart.”

Realistisch beeld van de relatie

In andere situaties waar stellen op de proef worden gesteld gaat iets soortgelijks op. “Als je relatie er goed voor staat en er komt een crisis, dan kun je je daar samen heel goed doorheen slaan. In het eerste coronajaar hebben we ook onderzoek gedaan naar relaties. Verrassend veel stellen kwamen er goed doorheen. Sommigen ervoeren juist positieve impact van de situatie: er was meer intimiteit, ouders brachten meer tijd met hun kinderen door.”

Maar hoe zorg je dat je relatie een stresstest kan doorstaan? Het antwoord op die vraag zou je kunnen duiden aan de hand van de balans tussen autonomie en verbondenheid, zegt Kluwer. Mensen die een goede relatie hebben, scoren hoog op beide punten in wetenschappelijk onderzoek. “Verbondenheid en intimiteit is de basis van een goede relatie. Als je dat niet hebt, drijf je uit elkaar. Maar mensen hebben ook autonomie nodig: ze willen hun eigen keuzes maken en zichzelf ontwikkelen.”

Ja, geeft de wetenschapper toe, die balans vinden is niet makkelijk. “Naar je eigen behoeftes en die van een ander blijven luisteren klinkt heel simpel. Maar in veel van die gesprekken hebben mensen de neiging om te beginnen met: ‘Jij doet altijd..’ Op die manier wordt een gesprek over jouw wensen een aanklacht tegen de ander, en dat zorgt voor conflict.”

Probeer dat dus te voorkomen, adviseert de hoogleraar. En accepteer misschien ook dat er af en toe wat frictie zal zijn. “We weten uit onderzoek dat mensen die een onrealistisch beeld hebben van hoe relaties zouden moeten zijn, vaak teleurgesteld raken. Het is bevorderlijk voor de kwaliteit van een relatie als partners ervan uit gaan dat ze af en toe ook moeilijker tijden zullen doormaken.”

Lees ook:

Relatiecrisis? Neem een pauze, zegt de relatiecoach

Kan een tijdelijke scheiding stellen versterkt bij elkaar brengen? ‘Verbinding houden in de afstand’, noemt de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter zo’n pauze in de relatie.‘Maar maak van de crisis geen juichverhaal.’

Op zoek naar de juiste Valentijn? ‘Liefde op het eerste gezicht is een slechte graadmeter’

Ook op Valentijn geen datingsite of Tinder voor Radboud Visser. De selfmade ‘matchmaker’ gaat alleen voor de langdurige relatie. ‘Wij zoeken naar de diepere laag van mensen.’

Nina de la Parra: ‘Valentijn? Dat is de rotste dag voor singles’

Op hilarische wijze beschrijft Nina de la Parra in Make women come hoe je als vrouw, twintiger, kunt tobben met het leven, mannen en de liefde, en vooral met jezelf.