Usar is terug van een missie met onmogelijke keuzes

In een nette rij lopen de leden van het Nederlandse zoek- en reddingsteam Usar uit het Turkse vliegtuig naar de terminal op vliegbasis Eindhoven. Allemaal dezelfde beige broek, allen een donkerblauw vest. Alleen de speurhonden lopen uit de pas, ze springen in het rond en haasten zich naar een klein grasveldje midden op het betonnen vliegdek.

Als de stoet hulpverleners dichter bij de terminal komt zwaaien sommige teamleden uitbundig naar hun familie op het uitkijkdek. Martin Evers niet. Hij is teamleider van de missie en stapt, zo vlak voor het einde, nog niet uit zijn rol. Eerst wil hij iedereen netjes bedanken en wel thuis wensen.

De vrouw, twee zoons en dochter van Evers kijken met dezelfde lichaamstaal als vader toe van het dek. Om hen heen applaudisseren de anderen families, er klinkt gejuich en kinderen wapperen met spandoeken voor hun vader of moeder. De familie Evers heeft geen spandoek meegebracht. “Hij gaat wel vaker naar het buitenland voor zijn werk”, zegt dochter Mandy Evers (24). “Maar ik ben blij dat hij weer terug is, hoor, benieuwd naar zijn verhalen.”

Usar heeft twaalf mensen, een hond en een parkiet gered

Martin Evers, doorgaans commandant van de brandweer in de regio Haaglanden, loopt ondertussen door naar de bagagehal. Daar wacht de minister van justitie en veiligheid, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, op hem. Evers verdwijnt even uit het zicht.

Het biedt Mandy de kans te vertellen hoeveel reacties ze afgelopen week kreeg op het werk van haar vader. Bijvoorbeeld op de middelbare school waar ze les geeft. “Een meisje heeft zelf Turkse familie, maar huilde in de klas pas toen ik vertelde dat mijn vader in het reddingsteam zit. Dat raakte mij.”

Veel contact had Mandy de afgelopen week niet met haar vader. Als hij even bereik had stuurde hij berichtjes, dat alles goed ging en hoeveel mensen zijn team had gered. “Tja, wat stuur je dan terug”, zegt Mandy. Een hartje leek haar uiteindelijk het beste. Wel is ze trots op het aantal reddingen van Usar, twaalf mensen, een hond en een parkiet werden levend uit het puin gehaald. Een record, zo stelt de familie Evers vast, terwijl ze met de andere families naar de aankomsthal lopen.

Kinderen en ouders verdringen zich nu voor de schuifdeuren waar het Usar-team straks doorheen zal komen. Maar nog even geduld, want de reddingswerkers worden eerst toegesproken door de minister. Yeşilgöz-Zegerius heeft niets dan lof: “Dank dat jullie bestaan”, roept ze tussen de bagagebanden. “Deze missie had geen procent beter gekund, het is ongelofelijk en ongekend.”

‘We hebben dingen gezien, die geen normaal mens ooit zou moeten zien’

Martin Evers hoort het aan en zoekt dan alvast een plekje om zijn teamleden zelf nog één keer te bedanken. Een voor een krijgen de mannen en vrouwen een hand, een knuffel of schouderklopje. “Tot snel”, zegt Evers meestal. Soms: “Laat alle indrukken goed landen”. En tegen het laatste teamlid: “Ach, het beste paard van stal, bijna vergeten.”

Met een strak gezicht blikt Evers tegenover de media vervolgens terug op zijn week. Het kost moeite, de grijze snor boven zijn mond beweegt nauwelijks. “We hebben dingen gezien, die geen normaal mens ooit zou moeten zien”, klinkt het. “Tienduizenden mensen sliepen onder dekentjes op straat. Apocalyptische indrukken.” En ja, het was erger dan hij van tevoren kon inschatten. “Er zijn geen woorden voor.”

Evers coördineerde vanuit het kamp de speurteams tussen de gebouwen. “Mensen die onder het puin lagen, en nog geluid maakten, hebben we soms moeten laten liggen. “Het team ging voor snelle reddingen, om in korte tijd zoveel mogelijk mensen onder het puin vandaan te kunnen halen. Daardoor moesten soms levende slachtoffers worden achtergelaten. “Het zijn onmogelijke keuzes.”

‘Dit was een voorbeeldmissie’

Toch is Evers tevreden. “Als ik al gevoelens heb, dan is het trots. Er is ongelofelijk professioneel en soepel gewerkt. Meer kan een leidinggevende zich niet wensen. Dit noem je een voorbeeldmissie.”

Dan is het klaar. Evers puft een keer, zoekt zijn tas en loopt naar de schuifdeuren. Daar aangekomen breekt een glimlach door op zijn gezicht, zijn familie wacht nog als een van de laatsten. Na een versnelde pas geeft hij zijn vrouw een zoen en dochter Mandy een stevige knuffel. “Zo, alles een beetje overleefd?”, vraagt iemand van de familie. Het antwoord is overbodig. Martin Evers wil vooral snel naar huis.

Lees ook:

Aardbevingsbestendig bouwen? De Turkse regering kneep een oogje dicht

De Turkse regering trof voorbereidingen voor een aardbeving, maar kneep regelmatig een oogje dicht als de veiligheidsvoorschriften niet nageleefd werden.