Remigratie
Uit Engeland teruggekeerde Somaliërs belanden hier op straat
Somalische Nederlanders keren terug uit het Verenigd Koninkrijk, maar kunnen niet rekenen op opvang of een woning. ‘Ze zijn slecht voorbereid.’
Nederlandse gemeenten zitten in hun maag met Somalische Nederlanders die terugkeren uit het Verenigd Koninkrijk. Een deel doet dat onvoorbereid en klopt bij de gemeente of maatschappelijke opvang aan voor huisvesting. Die zeggen hen niet te kunnen helpen, waardoor remigranten, soms hele gezinnen, op straat belanden. Vandaag probeert een uit Birmingham teruggekeerd gezin bij de rechtbank in Utrecht opvang af te dwingen in Almere.
Hoe groot het probleem precies is en om hoeveel mensen het gaat, is niet duidelijk. Maar in ieder geval herkennen Almere, Amsterdam, Leiden, Alphen aan den Rijn en Tilburg dat Somalische Nederlanders die ooit naar het VK verhuisden terugkeren, vaak omdat hun leven door de naderende brexit moeilijker is geworden en ze onzeker zijn over de toekomst. Volgens hulpverlener Samater Geddi, zelf een Somalische Nederlander, zwerven ook in Rotterdam remigranten uit het VK over straat.
Zij melden zich bij terugkeer bij gemeenten en vragen om opvang of een woning. Maar volgens gemeenten zijn zij net als alle andere Nederlanders zelf verantwoordelijk voor een woning en werk. Gemeenten benadrukken dat ze hun best doen, maar dat de nachtopvang of daklozenopvang niet is bedoeld voor mensen die in principe zelfredzaam zijn en die zelf besluiten terug te keren naar Nederland.
Geen voorrang
Daarbij kampen gemeenten met wachtlijsten, zowel voor maatschappelijke opvang als voor sociale huurwoningen. “We kunnen hen niet met voorrang een woning toewijzen, terwijl andere woningzoekenden zeven jaar moeten wachten”, laat een woordvoerder van Alphen aan den Rijn weten. De gemeenten hebben al onderling afspraken gemaakt over hoe ze omgaan met deze nieuwe groep remigranten en hebben de landelijke overheid om hulp gevraagd.
“De grote fout van mensen zelf is dat ze zich niet goed voorbereiden”, zegt Geddi. “Somalische vluchtelingen zijn in de jaren negentig goed opgevangen in Nederland en nu hebben ze dezelfde verwachtingen.” Ook de gemeente Alphen aan den Rijn heeft het idee dat remigranten denken dat ze, net als toen ze een verblijfsvergunning kregen, recht hebben op een huis en begeleiding van de gemeente.
Dat is niet het geval. Maar nu deze Nederlanders weer terug zijn, moet er iets gebeuren, zegt Geddi. Het helpt volgens hem niet dat mensen kans lopen gekort te worden op de bijstand als ze onderdak verlenen aan mensen die terugkeren. “Daardoor kunnen mensen niet terecht bij hun eigen netwerk. Dat Somaliërs op straat belanden was voorheen ondenkbaar.”
Khadra: ik heb Nederland nooit om iets gevraagd
Het Somalisch-Nederlandse gezin dat bij de rechter opvang wil afdwingen, keerde eind juli terug na tien jaar in Birmingham te hebben gewoond. “We hadden een goed leven”, vertelt moeder Khadra (36). Zij werkte in de zorg, haar man had een baan in de horeca. Maar nadat hij getuige was van een geweldsincident en tussenbeide sprong, werd het gezin bedreigd en besloten ze met hun kinderen (6, 5 en 3 jaar en zeven maanden) terug te keren naar Nederland. Een vriendin had beloofd dat ze bij haar mochten logeren, maar toen het gezin eenmaal in Nederland was, veranderde zij van gedachten.
Het gezin vroeg in Leiden, Alphen aan den Rijn en Almere om opvang maar kreeg dat niet. Sindsdien slapen ze met hulp van stichting Inspiratie Inc. op verschillende adressen in Almere. Aan het gezin is voorgesteld om de kinderen bij een pleeggezin te plaatsen, zodat de ouders naar de nachtopvang kunnen. Khadra: “Het ergste is dat ze hebben gedreigd mijn kinderen af te pakken”. Ze wil benadrukken dat ze Nederland nooit eerder om iets heeft gevraagd. “Ik had op mijn veertiende al een krantenwijk. Altijd gewerkt, nooit in de bijstand gezeten. Ik wil alleen maar opvang, zodat ik kan solliciteren en de kinderen naar school kunnen.”
Defence for Children, dat het gezin bijstaat, benadrukt dat gemeenten wel verantwoordelijk zijn voor hen en dat Nederland moet voorkomen dat kinderen op straat belanden. Volgens de organisatie is de behandeling van dit gezin in strijd met verschillende mensen- en kinderrechtenverdragen.
De volledige naam van Khadra is bekend bij de hoofdredactie.
Lees ook:
Van Nederland naar Londen en weer terug: Somaliër Samater Geddi heeft zijn thuis nog niet gevonden
Somaliërs trokken begin deze eeuw op grote schaal vanuit Nederland naar Engeland. Mede vanwege de brexit komen zij weer naar Nederland. Samater Geddi verhuisde begin deze eeuw ook naar Londen, maar kwam al snel gedesillusioneerd terug.
