Profielwerkstuk
Twee middelbare scholieren sporen longkanker op met AI
Twee gymnasiasten uit Leeuwarden wierpen zich voor hun profielwerkstuk op een methode om longkanker sneller te ontdekken met behulp van artificiële intelligentie. Een enthousiaste longarts van het Medisch Centrum Leeuwarden denkt er in de toekomst mee te kunnen werken.
Ted de Reus (17) en Yahya Oufkir (17) van het Beyers Naudé Gymnasium in Leeuwarden ontwikkelden met Artificiële Intelligentie software die longkankercellen kan onderscheiden van gezonde cellen. Ze kozen bewust voor een maatschappelijk relevant onderwerp, omdat beiden familieleden verloren aan kanker, vertellen ze. Volgens artsen is het resultaat van hun onderzoek baanbrekend.
“We hebben eerst een computerprogramma geschreven en ons daarna verdiept in A.I.”, vertellen de leerlingen. “Voor dat laatste kregen we hulp van vrienden en familie. Uit databases hebben we toen plaatjes van longkankercellen gehaald en die aan het programma gekoppeld.” Met een nauwkeurigheid van 95 procent wist de software de longkankercellen te onderscheiden.
‘Baanbrekend onderzoek’
Tijdens hun onderzoek zochten ze contact met longarts Van Geffen, mede om meer kennis op te doen over longanatomie en het diagnosetraject bij longkanker. Toen Van Geffen het werkstuk van De Reus en Oufkir onder ogen kreeg, sloeg hij naar eigen zeggen ‘steil achterover’. “Ik dacht: wauw. Ik had niet durven hopen dat zij met zoiets baanbrekends zouden komen.”
De longarts schreef hun docent en begeleider Erik Wessels direct een enthousiaste brief. Die was op zijn beurt ook verbaasd over wat zijn leerlingen voor elkaar hadden gekregen. “Het zijn getalenteerde jongens die zich in dit onderzoek hebben vastgebeten. Ze hebben erg zelfstandig gewerkt. De kwaliteit van hun werkstuk is heel hoog en overstijgt het niveau van de middelbare school. Ik gaf ze dan ook een tien. Het mooie is verder dat hun onderzoek ook nog eens een bruikbaar product oplevert.”
Ingewikkelde en tijdrovende diagnose
De diagnose van longkanker is best ingewikkeld, verklaart longarts Van Geffen. “Meestal wordt een longscan of een röntgenfoto genomen en daarna een biopsie. De patholoog bekijkt de afgenomen weefselmonsters onder een microscoop om te zien of er kankercellen te zien zijn. Dat is vrij tijdrovend.”
Met het door de leerlingen ontwikkelde programma kunnen verkeerde cellen sneller en efficiënter worden herkend. “Daarmee spaar je niet alleen veel tijd en geld uit. We kunnen hiermee ook beter en eerder vaststellen waar die cellen zich bevinden.” De longarts hoopt dat dit leidt tot een vroegere behandeling van longkankerpatiënten. “Hoe eerder je die start, hoe groter de overlevingskansen.”
Op dit moment zijn die slecht, aldus Van Geffen. Jaarlijks overlijden er in Nederland ongeveer 10.000 mensen aan longkanker. De vijfjaarsoverleving is met 17% relatief laag, hoewel die de afgelopen jaren iets is verbeterd. Van Geffen wil de door de leerlingen vervaardigde software nu verder doorontwikkelen en certificeren om hem te kunnen toepassen in het Medisch Centrum. Daarvoor moet de medisch ethische commissie formeel toestemming geven. Ook is een Europees keurmerk vereist.
Lees ook:
AI verovert de creatieve sector: ‘Het is aanpassen of wegkwijnen’
Het zoemt in de creatieve sector: computers kunnen nu ook illustraties maken, gedichten schrijven en zelfs digitale personages tot leven laten komen. Gaan programma’s als ChatGPT en Dall-E banen kosten?
