Treinvervoerders beginnen proef met reizen op basis van gps

Reizigers die willen overstappen naar een andere treinvervoerder moeten daarvoor ‘omchecken’ bij gekleurde palen op het perron. Ga je bijvoorbeeld met de trein van Almere naar Delfzijl, moet je op station Groningen eerst uitchecken bij de NS en daarna je chipkaart voor een paal van Arriva houden voor het laatste gedeelte van de reis.

Translink en innovatieprogramma OV-betalen gaan reizigers nu een alternatief bieden voor het gedoe met kaarten en palen: reizen op basis van de gps op je telefoon. Vanaf 14 februari start een proef waarbij ongeveer 100 reizigers met de nieuwe gps-functie gaan experimenteren.

“Dit is een lang gekoesterde wens van veel reizigers”, zegt Bas van Weele, programmadirecteur OV-betalen. “In de praktijk vergeten mensen nog wel eens in te checken bij een overstap op een andere treinvervoerder, zeker als ze haast hebben.” Volgens hem speelt de kwestie met het ‘omchecken’ al sinds de invoering van de ov-chipkaart. “Politiek, reizigers en bedrijven, allemaal willen ze dat het opgelost wordt.”

Nieuwe app

Volgende week begint een proef, waarbij reizigers van verschillende vervoerders helemaal niet meer hoeven in te checken met een ov-chipkaart. Een nieuwe app reconstrueert straks – op basis van gps – de route die je met de trein hebt afgelegd, via Translink wordt de prijs van de reis berekend en komt de betaling vervolgens terecht bij de juiste vervoerder. De app moet door reizigers worden aangezet op het beginstation, daarna krijg je een QR-code om door de poortjes te kunnen. Aan het eind van de reis sluit je de app en stopt de locatievoorziening.

Dat klinkt ideaal, maar hoe zit het met de privacy van reizigers? Het gps-reizen betekent dat Translink over extra persoons- en locatiegegevens van zal beschikken. Programmadirecteur Van Weele benadrukt dat de data alleen worden gebruikt om de prijs van de reis te bepalen en de vergoeding bij de juiste treinmaatschappij te krijgen. “Privacy is belangrijk bij dit plan, we zijn niet op zoek naar extra data waar we niets mee kunnen.”

‘Data moeten niet voor andere zaken worden gebruikt’

Volgens Bart Schermer, hoogleraar privacy en cybercrime aan de Universiteit van Leiden, is het inderdaad van belang dat de data niet voor andere zaken gebruikt zullen worden. “Zolang Translink alleen gegevens verzamelt die ze gebruiken voor hun doel -een alternatief voor het omchecken- is er weinig aan de hand.”

Hij wijst erop dat persoonsgegevens in de praktijk echter ook voor andere zaken worden gebruikt. “De politie kan de gegevens bijvoorbeeld opvragen, zo kunnen ze precies zien wie er allemaal op het station aanwezig waren tijdens een overval of incident.” Technologische mogelijkheden als het gps-reizen vragen volgens hem om een breder maatschappelijk debat. “We gaan hoe langer hoe meer toe naar een gemonitorde samenleving, maar moeten ons afvragen hoe wenselijk dat is.”

Daarom is het belangrijk dat er ook gekeken wordt naar alternatieve oplossingen zonder gps, stelt Schermer. “Ik neem aan dat ze goed nagedacht hebben over andere mogelijkheden. Kun je het omchecken voorkomen op een manier die minder ingrijpend is voor de privacy? Je ziet wel vaker dat nieuwe technologische mogelijkheden een coole manier vormen om het probleem op te lossen, een kwestie van gemak eigenlijk.”

‘Beste en betaalbare alternatief’

Bas van Weele van OV-betalen legt uit dat andere oplossingen voor het ‘omchecken’ minder geschikt waren of te duur waren. “Het gps-systeem is op dit moment het beste en betaalbare alternatief voor het omchecken. Omdat het geen verplichting is voor de reizigers vinden we het een het een goede oplossing.”

Of het gps-reizen met de trein in de toekomst verder zal worden uitgerold, kan Van Weele nog niet zeggen. “Dit is een voorzichtige eerste stap. Als het omarmd wordt door treinreizigers kunnen we het misschien uitbreiden, maar het blijft voor nu een eerste proef.” Hij benadrukt daarbij dat het reizen met gps een vrije keuze blijft voor treinreizigers. “Je hoeft het niet te doen, het kan de reis een stuk gemakkelijker maken, maar zal nooit verplicht worden.”

Lees ook:
Ov-chipkaart weer eens vergeten? Binnenkort betaal je gewoon met je bankpas of telefoon voor een treinrit
Betalen in het openbaar vervoer wordt makkelijker. Net als in de supermarkt kan het binnenkort met een bankpas of een smartphone.