Stop op buitenlandse adopties is ‘ongefundeerd en bewijs is te dun’, zeggen adoptiebureaus

De conclusie van een rapport dat er de afgelopen twintig jaar misstanden voorkomen bij interlandelijke adopties, is ongefundeerd, zeggen adoptieorganisaties. Het bewijs hiervoor is te dun om zomaar te stoppen met adopties, stellen A New Way, Stichting Wereldkinderen, de Nederlandse Adoptie Stichting en Stichting Meiling.

Het is voor het eerst dat deze organisaties inhoudelijk reageren op de conclusies van de commissie-Joustra, die in februari een rapport over misstanden bij interlandelijke adopties en de rol van de Nederlandse overheid publiceerde. Aanleiding voor de reactie nu is een nieuwe brief van de commissie aan demissionair minister Sander Dekker van rechtsbescherming.

Daarin zet de commissie-Joustra zo’n zestig signalen – uit krantenartikelen, interviews die zij deden met betrokken, Kamervragen en internationale stukken – van misstanden rond adopties ná 1998 op een rij. Het gaat om allerlei zaken, van kinderhandel tot gesjoemel met documenten, in negen landen. De commissie adviseerde een tijdelijke opschorting van adopties.

Gebrek aan hoor en wederhoor

De adoptieorganisaties hadden na publicatie van het rapport, dat voornamelijk ging over misstanden in de vorige eeuw, gevraagd om meer informatie over die misstanden. “We hebben op onze tong moeten bijten”, zegt Sanne Buursink, die spreekt namens de vier organisaties. “De commissie sprak harde woorden en dat was voor ons enorm heftig. Wij wilden onze mond houden tot de zaken helder waren.”

De adoptieorganisaties zeggen nu ‘geschokt’ te zijn over “hetgeen de commissie als het meest relevante bronmateriaal betitelt”. Zij hekelen vooral het gebrek aan hoor en wederhoor, omdat de commissie-Joustra in de brief schrijft signalen te hebben opgetekend zonder die te valideren. “Als Trump dit had gezegd, hadden we het nepnieuws genoemd”, aldus Buursink.

Reactie ministerie

De commissie schrijft in de brief dat de constatering dat misstanden nu nog steeds voorkomen en kunnen voorkomen niet alleen gebaseerd is op de signalen die zij opsommen, maar ook op het systeem dat achter adoptie schuilgaat en gevoelig is voor perverse prikkels. Omdat de commissie niet meer werkzaam is, wijst zij naar het ministerie van justitie voor een reactie.

Het ministerie laat desgevraagd ook weten dat “het systeem van interlandelijke adoptie met zijn private elementen, zoals particuliere bemiddelaars, fraudegevoelig is en aanleiding kan geven tot misstanden”. Dat is, schrijven zij, de voornaamste reden waarom Dekker dit advies heeft overgenomen.

'Grote schade aan kinderen’

“Elk systeem kent kwetsbaarheden”, reageert Buursink, die zelf betrokken is bij A New Way, dat bemiddelt bij adopties uit de Verenigde Staten. Ze wijst erop dat sinds de invoering van het Haags Adoptieverdrag in 1998 heel veel is verbeterd. Zo hebben adoptiekinderen heel uitgebreide dossiers en moeten de organisaties transparant zijn over de financiële stromen.

De organisaties zeggen in hun verklaring wel te willen bijdragen aan een beter adoptiesysteem. Zij roepen minister Dekker op de tijdelijke stop per ommegaande terug te draaien. “Dit besluit heeft verstrekkende gevolgen gehad en grote schade berokkend aan kinderen in kwetsbare situaties, aan geadopteerden en hun families, aan de internationale samenwerking en aan de betrokken organisaties.’

Momenteel verkent het ministerie van justitie de mogelijkheid tot een nieuw publiekrechtelijk adoptiestelsel. Een volgend kabinet mag daar een besluit over nemen. “We begrijpen dat dit adoptiebureaus raakt. Tegelijkertijd heeft het rapport van de commissie-Joustra ons geleerd dat we nu echt het belang van kinderen het zwaarst moeten laten wegen”, aldus het ministerie.

Lees ook:

Een adoptiestop werd al vaker besproken, waarom was de tijd er deze keer wél rijp voor?

Zolang er adoptie is, zijn er verhalen over misstanden. Ook een adoptiestop lag al eens op tafel. Waarom was de tijd er nu rijp voor?

Adoptie leek heel lang een win-winsituatie. Waarom had Nederland geen oog voor de misstanden?

Nu interlandelijke adoptie tijdelijk is stopgezet, rijst de vraag: hoe is het eigenlijk begonnen? ‘Onze Europese identiteit was: wij gaan de rest van de wereld helpen.’ Een historische reconstructie.