‘Spoorwerkers al jaren blootgesteld aan kankerverwekkende stof’, grote zorgen bij vakbonden

Spoorwerkers worden al jaren blootgesteld aan te hoge concentraties van kankerverwekkend kwartsstof. Deze stof kan tijdens werkzaamheden vrijkomen uit de stenen die op het spoor liggen. Daarover bericht Zembla op basis van onderzoeksrapporten die de afgelopen jaren in opdracht van ProRail en spooraannemers zijn opgesteld. De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) vindt de signalen zorgelijk en is daarom een onderzoek gestart.

De stenen met kwartsstof, zogenoemde ballast, zijn essentieel om het spoor op zijn plek te houden en zorgen voor stabiliteit. Daarnaast dempt het materiaal trillingen en voert het regenwater af. Uit vertrouwelijke rapporten zou blijken dat ProRail meerdere keren is geadviseerd om de stenen vanwege risico’s voor de gezondheid te vervangen door alternatief materiaal.

Kiezen voor een andere steen op het spoor is volgens deskundigen noodzakelijk, omdat andere maatregelen slecht worden nageleefd of praktisch niet mogelijk zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om het dragen van stofmaskers of het nathouden van de stenen. In een extern onderzoek uit 2018 wordt ook geconcludeerd dat de spoorbranche niet voldoet aan de Arbowet, omdat ProRail nalaat om medewerkers voldoende te beschermen tegen blootstelling aan kwartsstof.

Het probleem was onvoldoende in beeld

ProRail laat aan Trouw weten niet achter de conclusies uit dat rapport te staan. “Met beschermingsmiddelen kunnen spoorwerkers veilig met ballast werken”, zegt een ProRail-woordvoerder. Tegelijkertijd erkent hij dat het nemen van voldoende beschermingsmaatregelen door spoorwerkers lang niet altijd gebeurt. “We vinden dat dit echt beter moet.” De beheerder van het spoor laat momenteel nieuw onderzoek doen door onafhankelijk onderzoeksinstituut TNO.

Of en hoeveel mensen ziek zijn geworden door het werk met kwartsstof, is onduidelijk. In de uitzending van Zembla komt wel een oud-spoorwerker aan het woord, die stelt dat hij ernstige longklachten opliep door het werk. Inspecteur-generaal Marc Kuipers van de Inspectie SZW zegt in de uitzending niet op de hoogte te zijn van grootschalige risico’s en de eerdere rapporten. “Dit is echt zorgwekkend. Dit is voor ons een onderwerp dat we niet goed genoeg in beeld hebben gehad.”

‘Dit is ernstig’

Vakbonden maken zich zorgen. “Ik heb me echt verbaasd, we zijn nooit op de hoogte gebracht”, zegt CNV-bestuurder Jerry Piqué. Hij is bezorgd over de gevolgen van het stof voor spoorwerkers. “Dit is ernstig. Deze mensen doen gewoon hun werk en moeten ervan kunnen uitgaan dat het veilig is. Als je er dan achteraf achter komt dat je met kankerverwekkende stoffen hebt gewerkt, is dat heel erg.” Ook FNV zegt erg geschrokken te zijn en wil de zaak nu eerder nader bestuderen.

CNV-bestuurder Piqué vindt dat er snel iets moet gebeuren. “Als de wiedeweerga moeten de spoorwerkers die hiermee te maken hadden, worden opgespoord. Deze mensen moeten worden getest en ik wil dat zij worden geïnformeerd door ProRail, als eindverantwoordelijke.”

Het onderzoek door TNO in opdracht van ProRail moet in de zomer zijn afgerond. Daarna wordt gekeken naar mogelijke vervolgstappen. “We werken intussen aan verbeteringen waar dat nodig is”, reageert de zegsman van ProRail. Wel wijst hij op het feit dat een risicovrij alternatief niet zomaar voorhanden is.

Lees ook:

Ondanks bezwaren zet de minister door: ProRail wordt een overheidsdienst

De Raad van State ziet bezwaren, maar de minister zet door: ProRail wordt een overheidsdienst.