Slachtoffers van ongewenst seksueel gedrag voelen zich door politie niet serieus genomen

Meer dan 80 procent van jonge vrouwen in Nederland heeft weleens te maken met ongewenst seksueel gedrag in het openbaar. Toch doet slechts één op de tien van hen aangifte, blijkt uit een onderzoek van Plan International onder bijna 1100 vrouwen tussen de 15 en 25 jaar. Jiska Dijk, expert seksueel geweld bij Slachtofferhulp Nederland, herkent het geschetste beeld.

“Bij seksueel geweld is bekend dat mensen niet snel geneigd zijn aangifte te doen”, legt Dijk uit. “Slachtoffers voelen zich soms schuldig, of ze schamen zich. Ze weten ook niet altijd wat wel en niet strafbaar is.” Is er genoeg bewijslast? Is het niet toch mijn eigen schuld? Dat soort twijfels leiden er volgens Dijk toe dat zij niet gauw bij de politie aankloppen.

In het onderzoek geeft 31 procent van de vrouwen aan te zijn aangerand. Zes procent heeft te maken gehad met fysiek seksueel geweld in de openbare ruimte, de meeste jonge vrouwen zeggen te zijn nagestaard of nagefloten. “Het is lastig om te bepalen wat wel of niet strafbaar is. Dat hangt sterk van de context af”, zegt Dijk.

Vrouwen voelen zich niet serieus genomen bij politie

Meer dan een kwart van de meisjes die wel aangifte deden, zeggen dat ze niet serieus werden genomen door de politie. Sara Dekker Alaoui van de Safe Space Club verbaast dat niet. Haar organisatie bestaat uit vrouwelijke hulpverleners die zelf seksueel geweld hebben meegemaakt en slachtoffers ondersteunen. “De politie heeft ook een hele andere rol dan hulpverleners. Zij zoeken aanknopingspunten in je verhaal voor een mogelijk onderzoek.”

Ook Dijk verwijst naar de rol van de politie. “Het is hun taak vragen te stellen om te achterhalen wat er gebeurde”, vult ze aan. “Slachtoffers denken dan vaak dat de politie hen niet gelooft.” De politie zou volgens Dijk beter moeten uitleggen waarom zij kritische vragen stellen aan een slachtoffer.

Dekker Alaoui en haar collega’s bereiden slachtoffers die aangifte willen doen daarom voor op de werkwijze bij de politie. “Als een slachtoffer dat niet weet en een warm bad verwacht, kan dat teleurstellend zijn. Het is onze taak om slachtoffers warm op te vangen, niet die van de politie.”

Toch vindt Dijk dat de politie zich bewuster moet worden van de vragen die ze stellen. “We horen soms dat agenten tegen slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag uitspraken doen zoals ‘dat is ook niet slim om te doen’ of ‘dat had je niet moeten doen’. Dat noemen we victim blaming: de schuld wordt bij het slachtoffer gelegd.”

Politie adviseert vrouwen geen aangifte te doen

Uit het onderzoek van Plan International blijkt ook dat de politie vrouwen soms adviseert geen aangifte te doen. Dat gebeurt bij een op de zes meisjes die zich op het politiebureau aanmelden. Volgens Dekker Alaoui komt het regelmatig voor dat na een eerste gesprek met het slachtoffer wordt besloten dat er onvoldoende bewijs is om te vervolgen. “Sommige slachtoffers krijgen dat te horen na vier uur lang alles gedeeld te hebben met een agent. Dat kan heel zwaar vallen.”

Ook Dijk weet dat de politie slachtoffers soms afraadt aangifte te doen. “Iedereen moet aangifte kunnen doen bij vermoeden van een strafbaar feit. Agenten kunnen slachtoffers beter goed informeren over de voor- en nadelen van aangifte dan ze adviseren geen aangifte te doen”, zegt Dijk. Ook al is er onvoldoende bewijslast, aangifte doen kan voor slachtoffers betekenisvol zijn volgens Dijk. “Sommige slachtoffers zeggen dat zij door aangifte doen een signaal afgeven dat het grensoverschrijdend gedrag niet oké is.”

Lees ook:

Advies aan omstanders: kijk niet weg bij seksuele intimidatie

De Voice-affaire is ook een les voor omstanders en getuigen van seksuele intimidatie. Wat kunnen zij doen? Laat merken dat je het gezien hebt, adviseren deskundigen.