Rapport
Rusland bespioneerde de Nederlandse windmolenparken op de Noordzee
Rusland heeft actief geprobeerd in kaart te brengen hoe de Nederlandse windmolenparken op de Noordzee kunnen worden gesaboteerd, dat zegt de directeur van de militaire inlichtingendienst MIVD Jan Swillens.
De Russen bereiden zich “serieus voor op aanvallen” volgens generaal-majoor Jan Swillens van de MIVD. Dat zei hij maandag tijdens een gezamenlijke persconferentie met de AIVD. Enkele maanden geleden voer er volgens Swillens een Russisch schip in Nederlandse territoriale wateren. Het schip is onder begeleiding van de marine en de kustwacht uitgezet na concrete signalen van spionage. Of Rusland voldoende informatie heeft vergaard om daadwerkelijk zo’n aanval uit te voeren, is niet bekend.
De algemene dreiging vanuit Rusland neemt toe. Dat geldt voor zowel de energie- als voedselvoorzieningen, de grondstoffen, de cyberaanvallen en zelfs het gebruik van nucleaire middelen. Vooral de onvoorspelbaarheid van het Russische regime, baart de diensten zorgen. Volgens directeur-generaal Erik Akerboom van de AIVD waren de Russen bovendien altijd al “zeer geïnteresseerd” in de militaire transporten die via de havens van Vlissingen en Rotterdam plaatsvinden.
Een daad van verzet
Deze week is het een jaar geleden dat de oorlog in Oekraïne uitbrak. Nederland en andere westerse landen moeten er rekening mee houden dat zij de komende jaren verwikkeld zullen zijn in een permanente strijd met Rusland. Hoewel het onwaarschijnlijk is dat deze zal escaleren in een gewapend conflict, is het volgens de inlichtingendiensten inmiddels wel ‘voorstelbaar’.
De MIVD en AIVD constateren tegelijkertijd dat Rusland heimelijk blijft proberen in Europa invloed uit te oefenen om democratieën te ondermijnen en te destabiliseren. In Azië, Afrika en Latijns-Amerika presenteert Moskou de oorlog vooral “als een daad van verzet tegen een oneerlijke, door het Westen gedomineerde en de VS geleide wereldorde”.
De uitzetting vorig jaar van 350 Russische diplomaten uit de EU, waarvan 17 uit Nederland, heeft de inlichtingendienst van Rusland hard geraakt. Het land probeert nu op andere manieren informatie te krijgen. Bovendien is Rusland uiterst creatief om de boycot te omzeilen. Er zijn allerlei bedrijven opgericht die feitelijk fungeren als Russische dekmantel om voor hun defensie industrie cruciale onderdelen op de westerse markt te kopen, zeggen de diensten. In welke sectoren dat specifiek gebeurt, bleef onduidelijk.
‘De wereldorde is ingrijpend veranderd’
AIVD-directeur Akerboom noemt de inval in Oekraïne op 24 februari 2022 invloedrijker dan de aanval op de Twin Towers in Amerika op 9 september 2001. “Vorig jaar is de wereldorde waarmee we jarenlang te maken hadden ingrijpend veranderd. En we zullen er nog jaren de gevolgen van ondervinden.”
De komende maanden moet blijken of Rusland of Oekraïne in staat is een doorbraak te forceren. Lukt dat niet, dan vrezen de MIVD en AIVD voor een jarenlange patstelling in het gewapende conflict. Het Russische regime zal blijven proberen Oekraïne te verslaan en de confrontatie met het Westen op te zoeken, met als doel die landen te verzwakken. De Russen zijn ‘sterk ideologisch gedreven’, zegt Swillens. “Ze zien het als een strijd tegen het Westen waarbij niet alleen de toekomst van de Russische staat, maar ook hun cultuur op het spel staat.”
De oorlog heeft ook een nieuwe impuls gegeven aan het anti-institutionele extremisme in Nederland, die zich tegen een vermeende ‘kwaadaardige elite’ keert. Eerst ging het om de coronapandemie, nu is het de oorlog. Juist deze beweging is ‘vatbaarder’ voor Russische beïnvloeding, waarschuwen de inlichtingendiensten. De jihadistische groeperingen als Al Qaida en IS lijken de oorlog vooral te gebruiken om zich te herpakken en weer aanslagen in West-Europa voor te bereiden. Ook daarvoor hebben de diensten signalen. Het dreigingsniveau hoeft hiervoor nog niet omhoog, aldus Akerboom.
Lees ook:
Oekraïne smeekt om westerse tanks. Hoezo tanks?
Oekraïne wil snel westerse tanks, nog voor een alom verwacht grootschalig offensief van Rusland. Wat kan het Oekraïense leger daarmee?
De oorlog in Oekraïne drukt de Duitsers met de neus op de feiten: het leger verkeert in erbarmelijke staat
Door de oorlog in Oekraïne is de tijd voorbij dat Duitsland zich weinig met het leger hoeft bezig te houden. Het land wil de hoeksteen van veiligheid in Europa worden, maar het Duitse leger kampt met tekorten en een twijfelende politiek.
