Rotterdamse straten bezaaid met vuil na afvalstaking

Terwijl Nederland streeft naar minder afval, maakt de staking van afvalophalers en reinigers in Rotterdam zichtbaar hoe lastig dat is. ‘Uiteindelijk is een omslag in ons gedrag nodig.’

De afvalcontainers op de Mathenesserdijk in de Rotterdamse wijk Spangen puilen uit en zijn omringd door vuilniszakken. Soms liggen de zakken netjes dichtgeknoopt en gesorteerd. Vaker liggen ze open en waait het afval – vooral plastic verpakkingen – in cirkels om de containers heen. “Soms maken ratten gaten in de zakken, maar dit is door mensen gedaan”, zegt Ivo Rodermans terwijl hij wijst naar een hoopje afval. “Als je je ervan bewust bent dat hierdoor zwerfafval op straat komt, en dat zwerfafval slecht is, dan doe je dit niet.”

Afvalophalers en reinigers legden vorige week woensdag hun werk in Rotterdam neer. De gevolgen daarvan zijn op maandag, de laatste dag van de staking, duidelijk te zien. De staking is een reactie op het vastlopen van de cao-onderhandelingen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Vanwege de inflatie eisen de vakbonden 12 procent loonsverhoging en automatische prijscompensatie. De VNG biedt 5 procent verhoging. Eerder legden afvalophalers hun werk al stil in Utrecht. Afvalophalers in onder meer Den Haag en Amsterdam gingen daarna ook over tot actie.

Rodermans is oprichter van Zwerfie Rotterdam, een organisatie die sinds 2016 aandacht vraagt voor zwerfafval. Hij ziet de stakingen als mooi moment om mensen aan te sporen minder afval te produceren. Hij begon daarom op de eerste dag van de staking een ‘afvalchallenge’. Het doel: een week lang geen zak in de bak. Ongeveer negentig Rotterdammers meldden zich aan en ontvangen elke dag van de staking een nieuwsbrief met tips over bijvoorbeeld afvalscheiding.

Goedkoop en verpakkingsvrij boodschappen doen

Lisanne Woudt-Dorlas doet mee aan de afvalchallenge. “Ik word bewust van wat voor afval ik heb”, zegt ze. Sinds de staking vermijdt de deelnemer bij het boodschappen doen onder meer verpakkingen en ze neemt eigen linnen tassen mee. “Er zijn ook verpakkingsvrije winkels, maar die zijn te duur”, vult ze aan. Daarom gaat Woudt-Dorlas naar de markt. “Ik heb nu een stuk minder afval en het is betaalbaar.” Trots laat ze haar prullenbak met restafval zien: “Kijk, ik heb nog geen volle bak.”

In Rotterdam werd in 2021 286 kilo huishoudelijk restafval per inwoner weggegooid. Ter vergelijking: in Hengelo ging het in 2021 om 69 kilo per inwoner per jaar. Volgens Linda Nijenhuis van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal was het landelijke streven vanaf 2020 honderd kilo restafval per inwoner. Dat is in veel gemeenten, waaronder Rotterdam, niet gelukt. “Het streven is dat we in 2025 op dertig kilo zitten. Door de cijfers van 2021 weten we al dat het niet haalbaar is”, zegt Nijenhuis.

Toch vindt Nijenhuis het belangrijk dat wordt gestreefd naar minder restafval. “Repareer kapotte spullen in plaats van ze te vervangen door nieuwe spullen. Of koop een lunchtrommel en gebruik geen plastic boterhamzakjes. Er zijn zoveel manieren, uiteindelijk is een omslag in ons gedrag echt nodig.”

Mensen in armoede hebben andere zorgen

Woudt-Dorlas woont op vijf minuten loopafstand van de met vuilnis bezaaide Mathenesserdijk. Haar huis grenst net als drie andere rijen met koopwoningen aan het groene Bellamyplein. Van een afvalstaking is hier niets te merken. “We hebben in de groepschat van onze buurt afgesproken dat we geen vuilniszakken in of naast de container gooien”, legt Woudt-Dorlas uit. “Wij hebben het geluk dat we een tuin hebben, daar bewaren buren hun afval.”

Eenmaal om de hoek van het Bellamyplein, tussen de flats, worden buurtbewoners geconfronteerd met blikjes, sigarettenpakjes en ander vuil op de grond. “Het verschil tussen rijk en arm is ineens heel zichtbaar”, zegt Woudt-Dorlas. “De bewoners uit die flats kunnen hun afval nergens kwijt. En afspraken met elkaar maken is ook lastig als zoveel gezinnen bij elkaar wonen.”

Rodermans van Zwerfie Rotterdam snapt daarom dat sommige buurtbewoners meer afval weggooien. “Als je in armoede leeft, heb je hele andere zorgen. Er ligt ook een verantwoordelijkheid bij de overheid en bedrijven. Zij kunnen bijvoorbeeld zorgen dat plastic verpakkingen minder aantrekkelijk worden”, zegt hij terwijl hij vanaf de Spangesekade wijst naar plastic tasjes in het water. “Ik steun de stakers, maar het doet me pijn dat hier nu zoveel troep ligt. Ik blijf positief en gebruik dit om mensen te inspireren minder afval over te houden.”

Lees ook:

Het Utrechtse vuilnis dobbert in de gracht, nu het vuilnispersoneel staakt

Hoe ziet een stad eruit als je een paar dagen het vuilnis niet ophaalt? Die vraag wordt beantwoord in het normaal redelijk aangeharkte centrum van Utrecht: het is een zooitje.