Rotterdam heeft met zijn Warmtebedrijf onverantwoorde risico’s genomen, vindt de lokale rekenkamer.
Rotterdam heeft ‘onverantwoord grote risico’s’ genomen om zijn Warmtebedrijf tot een duurzaam succesverhaal te maken. De Rekenkamer Rotterdam kritiseert in een rapport de gemeentelijke aansturing van het bedrijf dat is opgericht om restwarmte uit de haven in kassen en kachels te krijgen. Vooral het contract waarin het Warmtebedrijf belooft hoe dan ook warmte te leveren aan Nuon in Leiden ‘terwijl de financiering van de warmteleiding naar Leiden nog niet geregeld was’, moet het ontgelden. Het fiasco rond het ambitieuze duurzaamheidsproject kost de gemeente naar verwachting honderden miljoenen euro’s.
De pijpleiding naar Leiden had juist de redding moeten zijn voor het Warmtebedrijf, dat in de gemeente Rotterdam zijn grootaandeelhouder heeft. In 2006 richtte de gemeente het bedrijf op om afvalwarmte te gebruiken voor de verwarming van huizen en kassen, en zo de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Het doel was 300.000 tot 500.000 huizen duurzaam te verwarmen.
Het project is vanaf het begin gekenmerkt door tegenslag. Shell trok zich terug als warmteleverancier. Afvalbedrijf AVR wilde alleen optreden als vervanger als het gegarandeerd een hoge prijs kreeg voor de af te nemen warmte. In de tussentijd veranderde Eneco van een partner in een concurrent met een eigen pijplijn. Op dit moment verwarmt het Warmtebedrijf slechts 50.000 huishoudens op Rotterdam Zuid en lijdt jaarlijks miljoenen verlies.
Daar had een einde aan moeten komen met de leiding naar Leiden. 13.000 huishoudens zouden voorzien worden van havenwarmte, met als bonus de Heinekenfabriek langs de route. In 2017 sloot het Warmtebedrijf een contract met Nuon waarin het zich verplichtte de warmte vanaf 1 januari 2020 te leveren.
Maar het project is ten minste twee jaar vertraagd. Vorige week trok het Warmtebedrijf de stekker uit de aanbesteding voor de aanleg van de pijpen. Een fikse schadeclaim van Nuon dreigt.
Tekortgeschoten
Het Rotterdamse college heeft de gemeenteraad in dit proces verschillende keren te laat en onvolledig geïnformeerd, concludeert de rekenkamer nu. “Hierdoor nam de raad pas achteraf kennis van juridische verplichtingen met grote financiële risico’s.” In een reactie erkent het college dat de informatievoorziening tekort is geschoten. Dat het duurzaamheidsproject zo mis kon lopen, komt volgens de bestuurders door ‘onvoorziene omstandigheden’.
Naast de gemeente Rotterdam is het milieu de grootste verliezer, schrijft de Rekenkamer. “Door de focus op financiële rendementen heeft het college het maatschappelijke belang van het Warmtebedrijf uit het oog verloren.”
Dit najaar neemt Rotterdam een beslissing over de toekomst van het Warmtebedrijf. De rekenkamer adviseert de gemeente zich voortaan te concentreren op uitbreiding van het warmtenet in eigen stad.
