Oud en nieuw
Roep om totaalverbod vuurwerk zwelt weer aan
De jaarwisseling liep als vanouds uit de hand. Lokale vuurwerkverboden zijn massaal genegeerd. Burgemeesters zeggen dat alleen een landelijk verbod helpt.
Nu de kruitdampen van de jaarwisseling zijn opgetrokken, letterlijk, blijven twee uitspraken hangen: justitieminister Dilan Yesilgöz die het vieren van oud en nieuw met vuurwerk ‘een mooie traditie’ vindt. En korpschef Henk van Essen die zegt dat de ‘vuurwerktraditie er één is geworden waarbij agenten elk jaar blijvende gehoorschade en ander letsel oplopen’.
Na twee vuurkwerkluwe jaarwisselingen, een gevolg van de coronacrisis, liep deze editie weer ouderwets uit de hand, met ongeregeldheden door het hele land, gewonde agenten en vuurwerkslachtoffers. Arts Tjeerd de Faber van het Oogziekenhuis in Rotterdam spreekt over een ‘ouderwetse horrornacht’. Hij zag in de nieuwjaarsnacht zeker 23 patiënten voorbij komen. Tegen deze krant zegt De Faber: “De mensen wier ogen we mogelijk nog kunnen redden zijn nu eerst aan de beurt. Het voelt als een triage in oorlogsgebied.”
Van handhaving was geen sprake
Een totaalbeeld van deze oud en nieuw is er nog niet, maar de eerste berichten spreken boekdelen. Alleen al in Den Haag zijn twaalf agenten gewond geraakt, onder andere doordat ze werden bekogeld met vuurwerk. In ’s Gravendeel zijn agenten ingesloten door tientallen jongeren. Ook hier kreeg de politie vuurwerk naar het hoofd. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema was in de nacht op pad met de hulpdiensten en spreekt van een ‘onhoudbare situatie’.
Tijdens de coronacrisis was het afsteken van vuurwerk aan banden gelegd, dit jaar werden de regels weer versoepeld. Het afsteken van consumentenvuurwerk was toegestaan, met uitzondering van bepaalde rotjes en vuurpijlen. Twaalf gemeenten hanteerden een algeheel afsteekverbod, zoals Amsterdam, Rotterdam, Schiedam en Haarlem. In de praktijk werd in die steden zoals vanouds vuurwerk de lucht in geknald, van handhaving door agenten of boa’s was geen sprake. Volgens de burgemeester van Schiedam Cor Lamers is er in zijn gemeente zelfs meer afgestoken dan voor corona.
De Tweede Kamer steggelt al jaren met het inperken van vuurwerk, maar voor een landelijk verbod is tot op heden onvoldoende draagvlak. Voor een wetsvoorstel van GroenLinks en Partij voor de Dieren, dat zo’n verbod regelt, is net geen meerderheid. Gemeenten mogen wel hun eigen regels bepalen, bijvoorbeeld door vuurwerkvrije zones in te stellen. Voorzitter Xander Simonis van de politievakbond ANPV: “Je ziet dat dit zwabberbeleid van de overheid overlaten aan burgemeesters helemaal niet werkt. Als je het afsteken in je gemeente verbiedt, maar verkoop bijvoorbeeld wel toestaat, dan is dat niet te handhaven.”
‘Je mag snoep kopen, maar het buiten niet opeten’
Arjen Littooij, directeur van de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, wil naar een ‘andere traditie’ toe, vertelt hij. “Het is van de zotte hoeveel werk en zorg er nodig is voor een jaarwisseling. Oud en nieuw is geen Byzantijns kloosterfeest. Maar vuurwerk moet gecontroleerd en door professionals de lucht in. Een afsteekverbod, zoals in Rotterdam, is warm en koud tegelijk blazen. Je mag snoep kopen, maar het buiten niet opeten.”
Door de ervaringen met vuurwerk tijdens deze jaarwisseling zal de discussie over een algeheel consumentenverbod weer oplaaien. Halsema richt zich opnieuw tot het kabinet met deze oproep. Hubert Bruls, voorzitter van de veiligheidsregio’s en burgemeester van Nijmegen, sluit zich daarbij aan. Als een paar gemeenten een lokaal verbod hanteren, is dat ‘een niet te winnen wedstrijd’, zegt hij. “En als er dan nog een minister is die zegt dat het afschieten van sierpijlen een mooie traditie is, dan kun je daar niet tegenop.”
Yesilgöz verklaarde op nieuwjaarsdag dat ze het aanvallen van hulpverleners met (illegaal) vuurwerk ‘absurd’ vindt. “De ME heeft op sommige plekken in moeten grijpen om hulpverleners hun werk te laten doen. Meerdere agenten zijn gewond geraakt. Dat blijft niet zonder consequenties.” Ze zegt ook: “Ik ben opgelucht dat excessieve ordeverstoringen met dank aan de politie zijn uitgebleven.”
Lees ook:
Oogarts Tjeerd de Faber had een dag vol operaties. ‘Er zitten ogen bij die nooit meer gaan zien’
Het was een drukke nacht in het Rotterdamse oogziekenhuis, waar tijdens de jaarwisseling zeventien vuurwerkslachtoffers binnenkwamen. In de loop van nieuwsjaardag zijn er twintig slachtoffers aanwezig. ‘Het is zo voorspelbaar.’
