Rechter: OM mag in beslag genomen documenten Jehovah's Getuigen gebruiken in misbruikzaak

De in beslag genomen documenten mogen daarmee als bewijs dienen in het strafrechtelijk onderzoek naar negen (oud-)leden die worden verdacht van seksueel misbruik. Tijdens de invallen in november 2018 werden documenten van interne rechtszaken in beslag genomen die de gemeenschap niet wilde verstrekken toen het OM erom vroeg.

De Jehovah's Getuigen vochten de invallen aan omdat de documenten volgens hen onder het religieus verschoningsrecht zouden vallen: informatie aan hen toevertrouwd in hun rol als geestelijke zouden zij niet hoeven delen. Maar de rechtbank oordeelde dat in deze gevallen - beschuldigingen van seksueel misbruik die onderzocht zijn door een intern, rechterlijk comité van ouderlingen - de ouderlingen zich niet op dat recht kunnen beroepen.

Michael van Ling, bestuurslid van de Jehovah’s Getuigen in Nederland, noemt de uitspraak ‘zeer verontrustend’ en zegt dat de geloofsgemeenschap overweegt in hoger beroep te gaan. “We verwachten dat de overheid het verschoningsrecht van onze religieuze dienaren respecteert", zegt hij.

‘De geheimhoudingsplicht is kennelijk niet absoluut’

Het verschoningsrecht geldt volgens de rechtbank niet voor de ouderlingen omdat informatie over seksueel misbruik bijna altijd ook bij anderen terechtkomt. Zeker wanneer er een rechterlijk comité wordt ingesteld om de beschuldiging te onderzoeken, zoals het geval was in de zaken die bij het OM liggen. Mensen die hun geheim aan een ouderling toevertrouwen, lopen dus het risico dat die geheimen met anderen gedeeld worden, aldus de rechtbank.

De ouderlingen die een rechterlijk comité vormen, moeten bepalen wat er met de dader moet gebeuren. Daarom zijn zij volgens de rechtbank op dat moment niet meer bezig met hulpverlening, maar informatievergaring en kunnen ze dus niet als geestelijk verzorger met geheimhoudingsplicht worden gezien.

Wat ook meespeelt, is dat ouderlingen wanneer zij hun ambt neerleggen verplicht kunnen worden om alle informatie, documenten en aantekeningen die zij hebben, aan de organisatie over te dragen. ‘De geheimhoudingsplicht van een gemeenteouderling is kennelijk dus niet absoluut’, schrijft de rechtbank in het vonnis.

Het is de tweede keer dit jaar dat de Jehovah’s Getuigen een zaak tegen de overheid verliezen. In januari spanden ze een kort geding aan om publicatie van het onderzoek naar hoe hun gemeenschap omgaat met beschuldigingen van misbruik tegen te houden. Dat onderzoek was uitgevoerd door de Universiteit Utrecht in opdracht van de regering. Het genootschap kreeg ook hier ongelijk van de rechter.

Lees ook:
Misbruik bij de Jehovah’s Getuigen

Deze krant deed uitgebreid onderzoek naar de manier waarop de Jehovah’s Getuigen omgaan met meldingen van seksueel misbruik. Daar schort nogal wat aan, bleek uit dat onderzoek.