Kort geding
Rechter houdt gebiedsverbod Extinction Rebellion-activist in stand, blokkade-actie A12 gaat wel door
Hij hoopte dat er een streep door zijn gebiedsverbod zou worden gezet. Maar dat deed de rechter niet: klimaatactivist Lucas Winnips moet zaterdag wegblijven bij de bezetting van de A12 bij Den Haag.
Met de bakfiets had hij net zijn jongste kind naar school gebracht, toen de politie hem vorige week aanhield in Castricum. Lucas Winnips wordt verdacht van opruiing. De klimaatactivist van Extinction Rebellion (XR) kwam na verhoor weer vrij, maar kreeg van justitie wel een gebiedsverbod opgelegd voor de Utrechtsebaan bij Den Haag. Precies daar, op het stuk snelweg tussen het ministerie van klimaat en de tijdelijke Tweede Kamer, voert XR zaterdag actie. En als organisator wil Winnips daar hoe dan ook bij zijn.
Gehuld in pak nam de veertiger vrijdag plaats voor de civiele voorzieningenrechter in Den Haag. Hij spande een kort geding aan tegen de staat en verzet zich tegen het gebiedsverbod. Winnips ontkende niet dat hij anderen via sociale media heeft aangespoord deel te nemen aan het protest, net zoals de zes klimaatactivisten die donderdag werden gearresteerd. Het Openbaar Ministerie verdenkt hen van hetzelfde.
XR stelt dat justitie het demonstratierecht inperkt
“Bij opruiing moet je kijken naar de context”, droeg zijn advocaat aan. Winnips heeft volgens hem een oproep gedaan om vreedzaam te komen demonstreren, niet om een strafbaar feit te plegen. “Is een bezetting van de snelweg ontwrichtend? Zeker. Heeft het protest de intentie om de activiteiten van derden te belemmeren? Zeker. Maar dat zijn de kenmerken van demonstraties, die bovendien de veiligheid niet in de weg staan. Ontregelen en vreedzaamheid gaan bij demonstraties hand in hand.”
XR stelt dat justitie het demonstratierecht inperkt. Volgens de advocaat van de klimaatactivisten is het OM daarmee op de stoel van de burgemeester gaan zitten. Het is aan de Haagse burgemeester Jan van Zanen om te bepalen of ergens wel of niet geprotesteerd mag worden, zo betoogde hij. Wettelijk gezien zwaait alleen hij de scepter over demonstraties. Vreest de burgemeester voor de verkeersveiligheid, dan moet hij preventieve maatregelen nemen of demonstranten een alternatief bieden.
XR weerde contact met de Haagse burgemeester
Waarom liet XR de telefoon dan alleen maar overgaan, wilde de rechter van Winnips weten. De klimaatactivisten meldden de demonstratie niet aan bij de gemeente, noch reageerden ze op pogingen van Den Haag in contact te komen met XR. “Waarom wilde u niet in gesprek met de burgemeester?” De rechter noemde het ‘bijzonder’ dat XR verwacht dat Van Zanen voorafgaand aan de bezetting een aantal rijstroken afsluit, maar niet met hem wil praten.
Bij eerdere demonstraties heeft hij wel contact gehad met de gemeente, antwoordde Winnips; die al talloze keren werd gearresteerd tijdens acties. “De burgemeester gaf toen aan enkel een actie op het Malieveld te willen faciliteren. Maar we zitten in een klimaatnoodtoestand.”
Doel van de wegblokkade is een stop op overheidssubsidies voor fossiele brandstoffen. “Juist daarom is die plek zo belangrijk voor ons, dat stuk snelweg heeft een symbolische waarde, ligt vlakbij onze place of target, het ministerie van klimaat en de Tweede Kamer. Maar de burgemeester neemt ons niet serieus.”
Gebiedsverbod blijft staan
De rechter bleek niet overtuigd van die logica: het gebiedsverbod blijft dit weekend staan. “Het voert te ver te zeggen dat uw grondrecht om te demonstreren ten onrechte is geschonden”, legde ze haar beslissing uit. “U weigert met de gemeente te spreken over alternatieven, en kan op geringe afstand van de Utrechtsebaan wel gewoon verschijnen.”
Demonstreren is een grondrecht, erkende ze, en een groot goed. “Maar dat recht is niet onbegrensd.” Volgens justitie wordt niet alleen de openbare orde flink verstoord door de demonstratie, bij een eerdere blokkade van de A12 heeft Winnips bovendien muren beklad, iets wat hij naar eigen zeggen zo weer zou doen.
“En het is niet evident voor mij dat de strafrechter die argumenten van tafel zou vegen”, legde de rechter uit. Ter verduidelijking: het kort geding draaide om een voorlopige schorsing van het gebiedsverbod, dinsdag buigt een strafrechter zich opnieuw over het verbod.
Extinction Rebellion: blokkade A12 zaterdag gaat door
Klimaatactiegroep Extinction Rebellion houdt vast aan de plannen om zaterdag rond het middaguur de snelweg A12 in Den Haag te blokkeren. De activisten zeggen dat ze vrijdag hebben gesproken met het Openbaar Ministerie, de politie en de gemeente Den Haag, maar dat dit niets heeft opgeleverd.
“Wij betreuren de onwil van de gemeente Den Haag om de veiligheid van de demonstranten en andere weggebruikers te garanderen”, stelt Extinction Rebellion. Volgens de groep willen ongeveer duizend bezorgde burgers meedoen aan de blokkade.
Lees ook:
Directeuren FNV, Greenpeace en Oxfam gaan naar blokkade A12: ‘Demonstratierecht onder druk’
Door zaterdag aanwezig te zijn bij een wegblokkade van Extinction Rebellion, komen negen maatschappelijke organisaties op voor het demonstratierecht. Dat staat volgens hen onder druk. Juristen denken daar anders over.
