Rechtbank: etniciteit meewegen bij grenscontrole mag

Bij grenscontroles mag etniciteit meewegen in wie er staande wordt gehouden, oordeelde de rechtbank woensdag. Maar “het staat wel buiten kijf dat het grote impact maakt om door de marechaussee uit de rij te worden gehaald”, zegt de rechter. Ze wil daarmee laten zien dat ze de gevoelens van de mensen die eerder in de rechtszaak getuigden niet bagatelliseert.

Burgers getuigden dat zij het als zeer vernederend hadden ervaren om als passagier van kleur te worden gecontroleerd door de grenswacht, terwijl witte passagiers mochten doorlopen. Eén van hen, Mpanzu Bamenga, noemde de controles ‘oneerlijk en pijnlijk.’ Hij werd na een vliegreis van Rome naar Eindhoven Airport uit de rij van passagiers gehaald. Bamenga stelde dat zijn huidskleur de doorslag gaf voor die beslissing.

Toch vindt de rechter dat de staat overtuigend heeft bewezen dat de marechaussee bij het opstellen van risicoprofielen niet alleen naar etniciteit kijkt. “Het profiel is de uitkomst van een optelsom.” Daarom vindt de rechter dat er geen sprake kan zijn van discriminatie. De profielen worden gebruikt bij zogenaamde MTV-controles. Daarbij kijkt de marechaussee of passagiers die per trein, vliegtuig of auto het land binnenkomen wel in Nederland mogen verblijven.

Advocaat: 'De deur voor discriminatie staat wagenwijd open’

De rechtbank erkent wel dat het ‘in individuele gevallen’ kan gebeuren dat mensen puur en alleen op basis van hun huidskleur worden gecontroleerd, maar dan is er geen ‘structurele uitvoeringspraktijk’, en dus geen reden voor een verbod.

Bovendien is de taak van de marechaussee om aan de grens te controleren of iemand niet illegaal het land binnenkomt. Daartoe moeten mensen worden gecontroleerd op nationaliteit. En ‘etnische uiterlijke kenmerken kunnen een objectieve aanwijzing zijn voor iemands herkomst of nationaliteit’, aldus de rechter. De marechaussee heeft dus een goede reden om naar iemands uiterlijk te kijken, vindt ze.

Jelle Klaas, de advocaat van de eisers, zegt dat zij zeer waarschijnlijk in beroep gaan. “Deze uitspraak is een enorme gemiste kans voor Nederland. De deur voor discriminatie staat wagenwijd open. Dat is schadelijk, voor iedereen in Nederland maar ook voor de marechaussee.”

Lees ook:

Burgers willen dat etnisch profileren aan de grens stopt: ‘Oneerlijk en vernederend’

De marechaussee mag niet meer op basis van etniciteit mensen selecteren voor extra grenscontrole, vindt een aantal stichtingen. Ze stapten dinsdag naar de rechter.