ReportageAardbevingen
Rasheed (35) wacht op berichten uit aardbevingsgebied: ‘Hopelijk versnelt de ramp gezinshereniging’
Syriërs uit het noorden van het land moeten ellende op ellende doorstaan. Wie Nederland heeft bereikt, wacht nu met smart op hoopvolle berichten over familieleden in het aardbevingsgebied.
Vreugde of verdriet voelt Rasheed Alshehadi (35) al een paar jaar niet meer. Het is de enige verklaring waarom de Syriër onbewogen naar de foto kan kijken. Op zijn telefoon toont hij het beeld van vier naast elkaar liggende jongens. Allen overleden. Het zijn de zoontjes van zijn neef, de foto kwam ineens voorbij op een Facebookpagina waarop Syriërs elkaar op de hoogte proberen te houden van elkaars wel en wee. Soms een geruststellend bericht over iemand die veilig is, vaker nieuws over landgenoten die de aardbeving niet hebben overleefd.
Had deze vijf maanden eerder plaatsgevonden, dan hadden Alshehadi en zijn gezin (vrouw, twee kleine dochters) er middenin gezeten. Nu kreeg hij op maandagochtend in de crisisopvang voor asielzoekers in Tholen een onheilspellend telefoontje vanuit Turkije.
Onder de brokstokken
Sindsdien struint hij de sociale media af om zo goed als het kan op de hoogte te blijven. Rechtstreeks contact is haast onmogelijk. Niet met zijn moeder en drie zussen in Turkije, niet met zijn vader in Syrië. Een heel enkele keer komt een tekstbericht door. Dan leest hij dat een vriend nog ergens onder brokstukken ligt, diens vrouw is net bevrijd. “In beide landen ken ik zo veel mensen. Waarschijnlijk zijn er een hoop van dood.”
Alshehadi komt uit de noordwestelijke stad Idlib, dichtbij de Turkse grens en in handen van rebellen die tegen het regeringsleger vechten. Na acht jaar in de Turkse, zwaargetroffen stad Kahramanmaras streek hij afgelopen oktober neer in Tholen. In hetzelfde stadje woont ook Abdulmunem Darwish (49). Sinds vorig jaar statushouder, maar nog wachtend op gezinshereniging. Is Alshehadi vooral opgelucht dat hij niet meer in Turkije is, Darwish zou op dit moment niets liever dan dáár zijn. “Mijn vrouw en vijf dochters zijn daar nog. Het is heel pijnlijk om nu hier te zijn. Zij hebben afgelopen nacht in een autowasserette doorgebracht. Zonder muren, alleen met een dak.”
Het gaat alleen over Turkije
Eén minuut heeft hij zijn vrouw gesproken. Ze belde met andermans telefoon, alleen om te laten weten dat ze ‘slechts’ verwondingen hebben. Gerustgesteld is Darwish er allerminst door. “Het appartement is verwoest, het is koud, er is geen eten, geen dekens, niets. Ik ben bang voor de komende dagen. Van een vriend weet ik dat zijn familie nog onder de ruïnes ligt. Hij hoort geluiden, maar kan niet helpen.”
Toch is hij het bangst voor de mensen die in Syrië zijn achtergebleven. In Turkije zal de hulp wel van de grond komen, over de grens ligt dat ingewikkelder. Ineens verandert zijn bedeesde stem in een felle. “De hele wereld heeft het over Turkije, ik hoor veel minder over Syrië. Daar zijn we net zo hard geraakt door de aardbeving. De hulp die er is, bijvoorbeeld vanuit de golfstaten, gaat ironisch genoeg naar president al-Assad. Maar hij gaat de mensen in het noorden echt niet helpen. Materieel is er ook onvoldoende. Hoe ga je daar mensen onder het puin vandaan halen?”
Gruwelijke beelden
Alshehadi en Darwish hebben in hun leven veel gezien. De oorlog in hun thuisland. De vlucht naar Turkije, waar ze zich met het verslechteren van de economische situatie meer en meer als tweederangs burgers behandeld voelden. “Sinds het begin van de oorlog ben ik tachtig tot negentig procent van mijn vrienden verloren”, zegt Alshehadi. “En een broer, bij bombardementen. We hebben hem nooit teruggevonden. Je komt vanzelf op een punt dat je niets meer voelt. Mijn emoties zijn geblokkeerd. Daarom kon ik je daarnet ook die foto laten zien.”
Ook Darwish pakt zijn telefoon. Hij laat beelden zien van een lokaal ziekenhuis. Op de vloer liggen tientallen doden, van wie sommigen maar half zijn bedekt. Het is gruwelijk. Dan gaat diezelfde telefoon opeens af. Hoewel Darwish elk uur, elke minuut hoopt op nieuws, is het toch even schrikken. Nadat hij heeft opgenomen, luistert hij geconcentreerd naar de andere kant van de lijn, waar zijn broer vertelt dat alle familieleden nu bij elkaar zijn en de komende nacht waarschijnlijk in tenten kunnen slapen.
Naar omstandigheden een goede oplossing, maar hij hoopt zijn gezin snel bij zich in Tholen te hebben. “Hopelijk versnelt deze ramp de gezinshereniging. Dat zou wel menselijk zijn, toch?”
Vluchtelingenwerk: “Statushouders Syrië huilend voor de deur”
Syrische vluchtelingen staan huilend bij ons op kantoor, zegt Aziz Kawak (24). Hij werkt voor vluchtelingenwerk met Nederlandse statushouders uit Syrië, het land waar hij zelf zeven jaar geleden uit vluchtte. “De situatie is het getroffen gebied was al zeer slecht”, zegt Kawak. “En nu komt dit er nog bij.”
Kawak vertelt dat een aantal cliënten nog steeds geen contact krijgt met hun familie in Syrië en Turkije. “Ze kunnen niets doen behalve afwachten. Daarheen reizen is niet mogelijk. Syrië is onveilig en Turkije te duur en de vluchtelingen hier krijgen geen visum.” Vanochtend sprak ik een man wiens familie is overleden.”, zegt Kawak. “Veel Syrische mannen zijn naar Nederland gereisd om hun later hun gezin over te laten komen. Voor veiligheid. En dan gebeurt dit in je afwezigheid.
Kawak zegt weinig te kunnen doen voor de Syrische mannen gezinnen in Nederland. “We proberen zoveel mogelijk informatie te verzamelen om een aanspreekpunt te zijn. Verder is het wachten. Een nachtmerrie.”
Lees ook:
Bij de moskee in Alblasserdam bestaat verdriet naast verbroedering: ‘Dit gaat niet om politiek’
Inzamelingsacties voor Turkije en Syrië komen goed op stoom. Ook in kleinere moskeeën zamelen leden in wat ze kunnen. Verschillen verdwijnen naar de achtergrond. ‘Dit gaat niet om politiek; het gaat om mensenlevens.’
