Provinciaal draaien de verkiezingen om meer dan stikstof

In de aanloop naar de verkiezingen ging het veel over stikstof en wonen, maar ook openbaar vervoer en de regionale vliegvelden speelden een rol in de campagnes.

De 54-jarige Sandra uit Zeist wandelt graag, vertelde ze aan RTV Utrecht in de verkiezingspodcast UKiest. Ze is visueel beperkt en daarom zeer afhankelijk van het openbaar vervoer. De laatste tijd wordt het steeds lastiger voor haar om nog op haar bestemming te komen, doordat buslijnen worden geschrapt. “Het is voor mij heel leuk om lekker door het bos naar Austerlitz te wandelen en daar een kopje koffie te drinken”, zei ze. “Maar ik kom nooit meer thuis. In het weekend rijdt daar niets.”

In de campagne richting de Provinciale Statenverkiezingen ging het de afgelopen weken veel en vaak over de stikstofcrisis en woningbouw. Niet zo gek, alle provincies komen huizen tekort en overal liggen bouwprojecten stil door een teveel aan stikstofuitstoot. Wonen is het thema dat het meest leeft bij de kiezer, blijkt bovendien uit onderzoek.

Buslijnen geschrapt

Toch zijn er meer onderwerpen die de kiezer bezighouden. De bussen, bijvoorbeeld. Als opdrachtgever van het regionale openbaar vervoer heeft de provincie directe invloed op de regionale bus- en treinverbindingen. Sandra is lang niet de enige kiezer die ontevreden is over de staat van het openbaar vervoer in haar provincie. Door de coronacrisis hebben vervoerbedrijven het zwaar. Niet alle reizigers zijn teruggekeerd en door geldgebrek worden op tal van plekken buslijnen geschrapt.

Moet de provincie meer geld uitgeven om ervoor te zorgen dat ook kleinere dorpen bereikbaar blijven? Het is een vraag die overal op tafel ligt. In de provincie van Sandra, Utrecht, zijn het onder meer GroenLinks, de SP en D66 die meer geld willen investeren in het openbaar vervoer, ook als dat ten koste gaat van het geld dat beschikbaar is voor autoverkeer, zo blijkt uit de verkiezingsprogramma’s en de antwoorden op de stellingen van het Kieskompas.

Ja21 is tegen extra investeringen. De PVV wil weliswaar ook kleine ov-haltes behouden, maar benadrukt tegelijkertijd het belang van de auto. Die moet volgens de partij weer een ‘volwaardige’ plek krijgen in het provinciaal beleid.

Regionale vliegvelden

Nog zo’n onderwerp dat raakt aan mobiliteit en dat een rol speelde in de campagnes: de regionale vliegvelden. Zijn die goed voor de lokale economie of vooral een bron van geluids- en milieuoverlast? Het gaat dan onder meer over Lelystad Airport. Hoewel de gele bordjes die de weg wijzen naar de gates er al een tijdje hangen en de stoeltjes in plastic staan te wachten tot reizigers erop plaatsnemen, werd de opening van dat vliegveld voor vakantievluchten de afgelopen jaren verschillende keren uitgesteld.

Binnen het kabinet is er onenigheid over de toekomst van de regionale luchthaven en ook de partijen die meedingen om zetels in de Provinciale Staten van Flevoland zijn verdeeld. Onder meer Ja21 en de VVD willen dat de provincie zich inspant om het vliegveld zo snel mogelijk te openen voor vakantievluchten. GroenLinks, BBB en de SP zijn juist tegen.

Vluchten over andere provincies

Opvallend is dat de opening van Lelystad Airport niet alleen een discussiepunt is in Flevoland, maar ook in Gelderland en Overijssel. Dat komt doordat vakantievluchten die van en naar Lelystad vliegen, ook (laag) over die provincies zullen komen, tot onvrede van sommige inwoners. Beslismacht hebben Gelderland en Overijssel in dit dossier niet, maar ze kunnen wel blijven lobbyen in de hoop de opening van Lelystad Airport tegen te houden.

Vrijwel alle partijen in Gelderland en Overijssel lijken van plan dat te doen. Dat geldt dus ook voor partijen die in Flevoland juist vóór de opening zijn. Alleen VVD is in zowel Gelderland als Overijssel uitgesproken voorstander van de uitbreiding van het vliegveld met vakantievluchten van Schiphol.

Bedreigingen om Maastricht Aachen Airport

Het vliegveld in Lelystad is het bekendste vliegveld waar discussies over worden gevoerd, maar zeker niet het enige. In Groningen en Drenthe gaat het bijvoorbeeld over Groningen Airport Eelde. GroenLinks wil dat vliegveld het liefst sluiten en er een woonwijk laten verrijzen. Een vergelijkbaar plan hebben linkse partijen in Zuid-Holland, voor het vliegveld bij Rotterdam.

In Limburg is vorig jaar al een felle discussie gevoerd over de toekomst van Maastricht Aachen Airport. De gemoederen liepen er zo hoog op dat verschillende Statenleden bedreigingen ontvingen. De Provinciale Staten besloten uiteindelijk het vliegveld open te houden, toch voert de Partij voor de Dieren (PvdD) in Limburg campagne met het plan de luchthaven alsnog te sluiten.

Lees ook:

PvdA en GroenLinks samen in de Eerste Kamer, maar op provinciaal niveau zijn er grote verschillen

In de meeste provincies lopen de standpunten van PvdA en GroenLinks behoorlijk uiteen, blijkt uit hun antwoorden op stellingen in het Kieskompas.

De onbekende provinciale partijen krijgen maar lastig voet aan de grond

Lokale partijen zijn in de gemeenteraden al jaren bezig met een opmars. In de provincie werken ze vaak samen, maar het blijkt lastig een voet aan de grond te krijgen.