Naamrecht
Ouders kunnen hun kind vanaf volgend jaar een dubbele achternaam geven
Beide ouders kunnen hun achternaam doorgeven aan hun kinderen, vanaf januari 2024. De Eerste Kamer stemde daar dinsdag mee in.
Komend jaar krijgt de kleine Tijn Verhelst er een achternaam bij: als Tijn Verhelst Mathot draagt hij straks de namen van zijn beide moeders Hanneke en Cherine. Dit is mogelijk nu de Eerste Kamer dinsdag heeft ingestemd met een aanpassing van de wet per 1 januari 2024.
Ouders kunnen hun kind, mits het is geboren na 2015, meerdere namen meegeven. Niet alleen de naam van de vader, de moeder of de ‘meemoeder’, maar ook een combinatie mag. Zonder koppelteken ertussen. Voor Hanneke Verhelst en Cherine Mathot is de dubbele achternaam van Tijn symbolisch van grote waarde. “Om Tijn het gevoel te geven: ik hoor bij déze ouders”, zegt Mathot.
Spanje en Portugal
In Spanje en Portugal bestaat de optie van een combinatie van de achternamen van beide ouders als eeuwen. Komen er nakomelingen, dan vervalt de naam van de grootmoeders zodat de namen niet te lang worden.
Nederland gaat dat anders doen. Ouders mogen zelf kiezen welke namen ze wegstrepen. Meer dan twee namen mogen niet. Als beide ouders ook al de twee achternamen van hun ouders dragen, wordt het een hele puzzel omdat ze ook zelf de volgorde namen mogen kiezen: er zijn dan maar liefst tien opties. “Tijn mag later zelf weten welke van onze namen hij wil doorgeven”, lacht Mathot. “We gaan hem niet opzadelen met een morele last.”
Tien mogelijkheden
Moeders Hanneke Verhelst en Cherine Mathot hebben als achternaam vier opties voor hun zoon: Verhelst, Mathot, Verhelst Mathot en Mathot Verhelst.
Krijgt hun zoon een kind met iemand die De Vries Jansen heet, dan zijn er vervolgens tien opties:
De naam van de ene ouder (Verhelst Mathot), van de andere ouders (De Vries Jansen) of een van de combinaties met een naam: Verhelst de Vries, Mathot de Vries, Verhelst Jansen, Mathot Jansen, De Vries Verhelst, De Vries Mathot, Jansen Verhelst, Jansen Mathot.
Bezwaren
In Frankrijk, Noorwegen, Engeland, Denemarken, Polen en België bestaat de keuzemogelijkheid ook al langer. In Nederland waren er bedenkingen, omdat de wens te weinig urgentie zou hebben, of stamboomonderzoek lastig zou worden. De gemeenten vragen 300.000 euro om alle administratieve rompslomp die de naamswijziging met zich meebrengt op te vangen.
Behalve praktische bezwaren, waren er ook een paar culturele. Wat moet je bijvoorbeeld aan met mensen die al een dubbele naam hebben? De oplossing is om een naam als ‘Korthals Altes’ toch als één naam te blijven behandelen, zodat een kind kan eindigen met een achternaam als ‘Korthals Altes de Vries’ of ‘De Vries Korthals Altes’. Hebben beide ouders een oude dubbele achternaam, dan kunnen vier achternamen het resultaat zijn.
Het Meertens Instituut voor onderzoek naar cultureel erfgoed wijst er ook op dat nieuwe namen dezelfde kunnen zijn als die van al bestaande families. Wat als twee ouders ‘Korthals’ en ‘Altes’ heten? Deze mogelijkheid, die altijd in tegenspraak was met het naamrecht, ontstaat nu wel.
Het Rijk verwacht dat zo’n 10 procent van de ouders gebruik gaat maken van de optie; de gemeenten houden het op 20 procent. De naam die je voor het oudste kind kiest, moet ook gelden voor jongere broertjes en zusjes.
Gevoel van identiteit
Voor lhbti+-stellen is de wetswijziging minstens zo belangrijk als voor hetero’s, vindt Mathot. “Hetero’s geven allebei als ouder genetisch wat door, maar lhbti-stellen niet. Tijn heeft niets van mij, ik heb hem niet gebaard. Maar hij is wel mijn zoon. Zo’n naam kan voor een kind bijdragen aan een gevoel van identiteit. Die zegt iets over ons gezin, en dat mag de buitenwereld best weten. Ik hoop dat het hem leert dat hij trots mag zijn op wie hij is en waar hij vandaan komt.”
Er kleeft voor lhbti+-stellen ook wel een risico aan de dubbele naam, erkent Mathot. “Je bent als stel met een kind dat beide namen draagt in het buitenland herkenbaarder als lhbti-stel.” Zelf is ze geadopteerd uit Sri Lanka, en ze wil nog wel haar biologische familie daar kunnen bezoeken. “Gelukkig worden toeristen daar niet echt gecontroleerd, maar spannend is het toch wel. Ik weet dat dit voor lhbti-stellen wel een rol speelt bij de naamkeuze.”
Ook Duitsers willen dubbele naam én versmelting van namen
De Duitse coalitie ruziet over het versmelten van de achternamen van een getrouwd koppel. Meneer Schneider en mevrouw Müller bijvoorbeeld worden dan samengevoegd tot Schnüller. De Groenen kwamen met het voorstel voor het vermengen van familienamen op de proppen. De liberale regeringspartner FDP kondigde meteen verzet aan.
Een samenvoeging van achternamen in plaats van dubbele namen met een koppelteken is “een verfrissende vernieuwing en daarom erg charmant”, vinden de Groenen. Maar de liberalen reageren geïrriteerd, melden Duitse media. Volgens de partij bestaat er bij de Duitse bevolking geen serieuze behoefte aan een dergelijke combinatie van namen. De grootste regeringspartij SPD zegt open te staan voor een discussie over het voorstel.
De discussie barstte los omdat de Duitse justitieminister wil dat echtparen (en hun kinderen) voortaan officieel een dubbele naam mogen voeren. In Groot-Brittannië is het versmelten, het zogenoemde meshing, al mogelijk. (ANP)
Lees ook:
Een kind vernoemen naar beide ouders, in de toekomst wordt het mogelijk
Je kind niet naar één ouder noemen, maar naar allebei: demissionair minister Dekker (VVD) voor rechtsbescherming wil dat dat in de toekomst kan. Caro Schuitmaker (53) is een van de ouders die al jarenlang strijden voor deze mogelijkheid. ‘Je mag trots zijn op waar je vandaan komt.’
