‘Op sommige plaatsen is het jaarlijks 1953’

Als het ’s nachts hard waait, doet Mina Verton-Kooijman (79) uit het Zeeuwse Nieuwerkerk geen oog dicht. Dat is al 66 jaar zo, ze heeft de hoop maar opgegeven dat het ooit nog anders wordt. De combinatie storm, nacht en water brengen haar automatisch terug naar 1 februari 1953. Met haar moeder, broer en op schoot een klein zusje dreef ze een hele nacht op een stuk dak van de gesneuvelde schuur en moesten ze bidden ze voor hun leven. “Een onrustige nacht blijft angstig voor mij. Het is een trauma, denk ik.”

Ze overleefde de watersnoodramp, maar veel familieleden – onder wie haar broer Han – hadden dat geluk niet. Het betekent een leven lang pijn, maar Mina Verton mijdt het onderwerp geenszins. Als vrijwilligster bij het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk vertelt ze zelfs regelmatig over de fatale nacht. “Het praten helpt me bij de verwerking.”

Vandaag gaat ze voor de verandering een keer niet terug in de tijd, maar denkt ze na over de toekomst. In nauwe samenwerking met het KNMI opent het museum de tentoonstelling ‘Watersnood door klimaatverandering’, waarin drie scenario’s worden geschetst voor de wereld in 2050. Hoewel ze er tegen die tijd zelf niet meer is, maakt ze zich wel degelijk zorgen over de aarde. “Het lijkt erop dat er steeds meer tsunami’s en orkanen plaatsvinden. IJskappen smelten, waardoor de zeespiegel stijgt. Wie een hele nacht in doodsangst heeft geleefd, maakt zich daar zorgen over. Ik schrik regelmatig als ik kranten lees of televisie kijk.”

Klimaatverandering

De tentoonstelling geeft vooral feiten. Over opwarming van de aarde met 1,5, 2,5 of 3,5 graad en de gevolgen daarvan voor de zeespiegelstijging, droogte en neerslag. Bij een foto van een vluchtelingenstroom uit India en Bangladesh blijft Verton staan om deze goed in zich op te nemen. De begeleidende tekst vertelt over de gezamenlijke delta van die landen, waar 133 miljoen mensen ingeklemd zitten tussen een smeltende Himalaya en de laaggelegen delta die steeds vaker overstroomt. “Vreselijk. Wie de klimaatverandering ontkent, moet hier maar eens komen kijken.”

Het is precies wat tentoonstellingsmaker Arnold van Bruggen voor ogen heeft. “Ik hoop dat dit mensen aan het denken zet. Wij hebben hier onze eigen watersnoodramp in ons hoofd zitten. Maar 1953 gebeurt op sommige plaatsen op de wereld jaarlijks. En het kan ook in Nederland opnieuw gebeuren, al zijn wij toevallig rijk genoeg om een nieuwe ramp te kunnen voorkomen. Er zijn, om maar een voorbeeld te noemen, eilanden in de Stille Zuidzee die straks niet meer bestaan. Die bewoners zullen allemaal moeten emigreren.”

Zo goed en kwaad als het kan, probeert Mia Verton in haar dagelijkse leven rekening te houden met het klimaat. Al is het maar voor het nageslacht. “Ik ben zorgvuldig met plastic, douche altijd maar kort. En ik praat erover met mijn kleinkinderen. In een van de films op de tentoonstelling wordt gezegd dat het water blijft komen, altijd en overal. Zo is het ook. Water is iets angstigs. Het blijft een vijand.”

Lees ook:

Verdronken in 1953, nu geïdentificeerd

NFI geeft anonieme slachtoffers Watersnoodramp een gezicht. ‘Maartje Verhelst zou de volgende dag trouwen.’

Wanneer zullen klimaatzorgen de huizenprijs doen kelderen?

Als je huis over tien jaar in de golven zal verdwijnen, koopt geen mens jouw huis meer. Maar wat als dat over zestig jaar gebeurt? Wanneer zullen klimaatzorgen huizenkopers afschrikken? Moeten villabewoners die niet op een Limburgse heuvelrug leven alvast maar met Rutte bellen?