Arbeidsmigranten
Onderzoek: kans op dakloosheid onder arbeidsmigranten extra groot
Door de kwetsbare positie waarin werknemers uit Midden- en Oost-Europese landen zich hier bevinden is hun kans op dakloosheid groter. En daarmee ook hun risico op verder afglijden.
Er moet best wat voor gebeuren wil je in Nederland dakloos raken. Maar vanwege de kwetsbare positie waarin veel arbeidsmigranten in Nederland verblijven, lopen zij een verhoogd risico op dakloosheid en vervolgens op afglijden. Zij krijgen dan vaak te maken met psychische problematiek en (ernstig) middelengebruik. Dat concluderen onderzoekers van Onderzoeksinstituut Ivo en de Stichting Barka in een nieuw rapport over de omstandigheden van kwetsbare arbeidsmigranten in Nederland.
Het aantal dakloze arbeidsmigranten neemt toe. Dat is zichtbaar in een bos bij Eindhoven, waar vooral migranten uit Midden- en Oost-Europa slapen. Fotograaf Ton Toemen volgde deze groep en maakte deze fotoreportage.
Er is een waslijst aan oorzaken waardoor arbeidsmigranten meer kans hebben op dakloosheid, constateren de onderzoekers. Verlies van werk betekent vaak verlies van huisvesting en andere regelingen, zoals een zorgverzekering. Arbeidsmigranten beheersen de Nederlandse taal meestal slecht, zijn niet bekend met wet- en regelgeving en het zorgsysteem en hebben vaak een klein sociaal netwerk.
Extra lastig om dakloos-af te geraken
Problematisch middelengebruik kan een gevolg zijn van de moeilijke werk- en woonomstandigheden. Maar het kan ook het vinden van nieuw werk (en dus huisvesting indien iemand dakloos is geraakt) sterk bemoeilijken, staat in het rapport. Zodoende is het voor arbeidsmigranten extra lastig om dakloos-af te geraken. Een ander knelpunt is dat veel arbeidsmigranten hier geen toegang hebben tot de maatschappelijke opvang, in tegenstelling tot Nederlandse daklozen. “We weten dat iedereen die dak- of thuisloos raakt het risico loopt om af te glijden, maar bij deze groep EU-werknemers zien we dat nog sterker”, zegt onderzoeker Elske Wits van het Ivo.
Voor het rapport spraken de onderzoekers met 33 kwetsbare Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten in Nederland, 23 teruggekeerde werknemers in Polen en Roemenië en met tientallen experts van opvangorganisaties en gemeenten. Ook beschikten de onderzoekers over duizenden registratiegegevens van organisaties die hulp bieden aan dakloze migranten. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van drie ministeries en zes gemeenten en verschijnt donderdag.
Beperkt toegang tot zorg
Toevallig dient donderdag een rechtszaak over een tentenkamp in Eindhoven, waar een groep van deze dakloze arbeidsmigranten leeft. De groep werd voor Trouw gevolgd door fotograaf Ton Toemen en is illustratief voor de problematiek die de onderzoekers beschrijven. De dakloze migranten verloren veelal hun werk en daardoor hun woning, hebben beperkt toegang tot zorg, staan niet goed geregistreerd of missen documenten en veel van hen gebruiken middelen zoals alcohol en softdrugs.
Dergelijke tentenkampjes zien we vaker in Nederland. Het is niet met 100 procent zekerheid te zeggen dat het aantal dakloze arbeidsmigranten toeneemt, maar de onderzoekers zien wel signalen in die richting. Zo is in grote steden als Den Haag en Rotterdam een toename van het aantal dakloze EU-werknemers gerapporteerd. Ook groeide het aantal contacten met de Stichting Barka, die bijstand biedt aan dakloze migranten, fors. Volgens de laatste schatting van het Rode Kruis leven er tot 3000 dakloze arbeidsmigranten in Nederland.
De uitkomsten van dit nieuwe onderzoek sluiten deels aan bij het onderzoek naar alle arbeidsmigranten van het aanjaagteam onder leiding van Emile Roemer, uit 2020. Hij stelde dat arbeidsmigranten als tweederangsburgers worden behandeld.
De problematiek waar arbeidsmigranten mee kampen lijkt een direct gevolg van de manier waarop wij in Nederland met ze omgaan, vindt ook onderzoeker Wits. “Het blijft dweilen met de kraan open. We moeten EU-werknemers actiever proberen te bereiken. Kennismigranten, ofwel expats, weten veel beter hun weg te vinden. In de beeldvorming zit er een verschil tussen die twee groepen werknemers en halen mensen hun neus op voor arbeidsmigranten. Daar moet echt iets aan veranderen.”
Lees ook:
Dakloos in een tentje bij Eindhoven: ‘Deze arbeidsmigranten kunnen nergens heen’
Nederland telt steeds meer dakloze arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa. Fotograaf Ton Toemen volgt een groep die in tenten slaapt in een Eindhovens bos.
Wethouders smeken het kabinet: Kom eens met fatsoenlijke regels voor EU-arbeidsmigranten
Nog meer arbeidsmigratie? Nee, eerst moeten de problemen met malafide uitzendbureaus, uitbuiting en slechte huisvesting worden opgelost, vinden wethouders.
