Oekraïners een halfjaar in Nederland: hoe gaat het ze af?

Een halfjaar na het uitbreken van de oorlog komen er nog iedere dag Oekraïners naar Nederland. Het zijn er weliswaar veel minder dan in het begin, maar in augustus registreerden gemeenten toch nog bijna vijfduizend nieuwe vluchtelingen. In totaal zijn er nu meer dan 75.000 uit Oekraïne gevluchte mensen in Nederland.

Het kabinet moet nadenken over de opvang van Oekraïense vluchtelingen op de lange termijn, concludeert de Adviesraad Migratie in een eerder deze week verschenen analyse. Het vereist een andere aanpak, nu het erop lijkt dat de oorlog nog veel langer gaat duren. De adviesraad verwacht dat velen uiteindelijk in Nederland zullen blijven.

Het overgrote gedeelte van de Oekraïners (59.487) verblijft op dit moment nog altijd in de gemeentelijke opvang. Die ziet er inmiddels wel heel anders uit dan een halfjaar geleden. De sporthallen met stretchers zijn vervangen door vakantieparken, oude scholen of omgebouwde kantoorgebouwen. In meerdere gemeenten wordt momenteel gewerkt aan semi-permanente woningen. In Schagen en Vlaardingen bouwt men tijdelijke huizen voor bijna 1100 Oekraïners.

Gastgezinnen vol in steden

Het is niet duidelijk waar in Nederland de meeste Oekraïners verblijven. Opvangplekken zijn verdeeld over de verschillende veiligheidsregio’s. Van Amsterdam is bekend dat er tot dusver bijna 5000 Oekraïners zijn geregistreerd, Utrecht telt er zo’n 1200 en Rotterdam 2500.

In de grote steden worden relatief meer vluchtelingen bij gastgezinnen ondergebracht. Opvang via de organisatie Takecarebnb kwam aan het begin wat traag op gang, met name omdat gastgezinnen een verklaring omtrent gedrag moesten aanvragen. Ook waren er gezinnen die goede bedoelingen hadden, maar die nog niet klaar waren voor de opvang van minimaal drie maanden. Takecarebnb heeft inmiddels 1600 officiële matches gemaakt. De gastgezinnen in de steden zitten vol, maar verspreid over Nederland staan er nog vijfduizend gastgezinnen klaar.

Aan de slag

In de Randstad werken verhoudingsgewijs ook meer vluchtelingen, de meeste in de horeca, en in de land- en tuinbouw. Na een halfjaar oorlog hebben bijna vier op de tien gevluchte Oekraïners een baan. In totaal zijn er meer dan 31.000 aan de slag gegaan. Dat is mogelijk omdat Oekraïners – in tegenstelling tot vluchtelingen uit andere landen – direct mogen werken.

Ook het onderwijs voor Oekraïense kinderen is snel van de grond gekomen. Aan het begin van de oorlog hadden veel leerlingen nog via internet les van hun Oekraïense docent, ondertussen gaat bijna 90 procent van de leerplichtige kinderen in Nederland naar school.

Zevenduizend kinderen staan ingeschreven bij Nederlandse basisscholen. Zij krijgen meestal speciaal onderwijs (voor nieuwkomers). En ook middelbare scholen organiseren les voor Oekraïners, dat gebeurt in speciale, internationale schakelklassen. In totaal verwelkomt het voortgezet onderwijs meer dan 12.000 kinderen uit Oekraïne.

Terug naar huis

Een grote groep Oekraïners lijkt begonnen met (tijdelijk) leven in Nederland. Zij kregen in beginsel een tijdelijk visum van 180 dagen. Omdat deze termijn afloopt, is de IND in opdracht van het ministerie van justitie en veiligheid begonnen met het uitreiken van verblijfsstickers waarmee Oekraïners ook na 31 oktober kunnen blijven werken in Nederland.

De IND is wel tijdelijk gestopt met deze operatie, omdat er niet genoeg stickers zijn besteld. De levering van een nieuwe lading heeft vertraging opgelopen omdat er een tekort is aan grondstoffen voor het echtheidskenmerk.

Ondertussen zijn er ook vluchtelingen die terugkeren naar hun thuisland-in-oorlog. Het is moeilijk in te schatten hoeveel dat er exact zijn; vluchtelingen kunnen zelf reizen met de trein, bus of auto. Iedere maand doen in ieder geval honderden Oekraïners dat.

De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) helpt vluchtelingen die niet zelf de reis kunnen maken. De afgelopen maanden werden meer dan tweehonderd mensen met bussen bij de Poolse grens afgezet.

Lees ook:

Nederland helpt Oekraïners die permanent terug willen

Oekraïners die terug naar huis willen krijgen hulp van de Nederlandse overheid. Met de bus worden ze vlak bij de Poolse grens afgezet. Een terugkeer is permanent.

Tien Oekraïense weeskinderen vinden onderdak bij Tom Stroomer

In Bergen aan Zee werden snel na de uitbraak van de oorlog tien Oekraïense weeskinderen en hun begeleiders opgevangen in vakantieappartementen. Inmiddels zijn er scholen en banen gevonden en vriendschappen ontstaan.