Het RIVM heeft voor het eerst in Nederland tuberculose vastgesteld bij twee katten, waarschijnlijk na het eten van ongecontroleerd slachtafval dat als diervoeder wordt verkocht. De variant kan overspringen op mensen.
Katten kunnen tuberculose oplopen als ze rauw slachtafval in hun bakje krijgen, blijkt na onderzoek van het RIVM en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) naar twee ‘patiënten’. De twee geïnfecteerde katten, een kitten van enkele maanden oud en de moederpoes, werden na hoestklachten onderzocht door het RIVM waarna de kitten uiteindelijk zelf overleed en de moederpoes werd geëuthanaseerd. Het betrof in Nederland gefokte katten die niet buiten kwamen. RIVM en NVWA doen nu onderzoek naar de oorsprong van het slachtafval en naar de vraag waar dit slachtafval op dit moment wordt verkocht.
Paul Overgaauw, dierenarts en microbioloog aan de Universiteit Utrecht, beaamt dat rauw vlees waarschijnlijk de bron van de tuberculose is, aangezien de katten niet buiten kwamen. “Het gaat hier niet om blikvoer. Bij rauw slachtafval dat aan dieren wordt gevoerd gaat het vaak om diepgevroren strotten, nekken, organen en uierweefsel, dat wordt verkocht bij dierenspeciaalzaken en supermarkten. Meestal bestaat dit uit een mix van meerdere soorten dieren: konijnen, herten, kalkoenen, runderen en varkens. De informatie op de verpakking blijkt vaak onjuist, is eerder door ons vastgesteld.”
Geen richtlijnen, geen toezicht
De leveranciers van het vlees, meestal slachthuizen of tussenhandelaren, blijven volgens Overgaauw vaak onbekend. “Je hebt dan geen idee hoe groot zo’n partij is en uit welk land het spul komt”, zegt de Utrechtse microbioloog. “Er is wettelijk niets geregeld, er zijn geen richtlijnen en er is geen toezicht. Slachtafval uit Nederland is tbc-vrij, maar dat geldt niet voor slachtafval uit andere EU-landen en Engeland, waar ‘wild’ gewoon in diervoeder wordt verwerkt. Daar kan zomaar besmet hertenvlees tussen zitten.”
In 2016 is in de haven van Rotterdam nog een partij slachtafval van hazen onderschept, herinnert Overgaauw zich. “Daar zat een bacterie in, die de brucellose veroorzaakt, een besmettelijke infectieziekte onder landbouwdieren, die ook op mensen kan overspringen en dan Maltakoorts heet. Het vlees bleek afkomstig uit Argentinië en is op tijd vernietigd.”
Veel dierenartsen zouden het rauwe vlees het liefst uit de winkelschappen zien verdwijnen, zegt Overgaauw. “Het herbergt een waaier aan bacteriën, ook salmonella. En het is ook nog eens eenzijdige voeding met alleen dierlijke eiwitten, vaak zonder vezels of kalk. Terwijl blik- en droogvoer juist heel gezond en uitgebalanceerd zijn.”
Risico is echter klein
Volgens de NVWA kan rundertuberculose, de variant die bij de katten is aangetroffen, ook overspringen op mensen. Dat kwam in 2014 voor het eerst aan het licht in Engeland, waar twee mensen geïnfecteerd raakten via een kat. Het risico is echter klein, blijkt uit onderzoek. Bovendien is tbc goed te behandelen met antibiotica. Volgens een woordvoerder van de NVWA zijn de eigenaren van de twee Nederlandse katten niet besmet. Wel is iedereen die met de dieren in aanraking is geweest, nu preventief in beeld bij de GGD. Bij mensen komen tbc-infecties zelden voor. In 2021 telde het RIVM 680 gevallen, driekwart van de patiënten bestond uit immigranten en asielzoekers.
Antibiotica werkt ook goed bij katten, zegt Overgaauw. “Maar vanwege het besmettelijkheid van tbc nemen dierenartsen dat risico vaak niet en geven ze de dieren een spuitje.”
Lees ook:
Hoe gevaarlijk zijn zoönosen voor mensen?
Alweer werd woensdag een bedrijf met vogelgriep geruimd. ‘Mutaties zijn niet te voorspellen en daar moeten we zeker rekening mee houden’, zegt viroloog Van der Poel.
