Na fatale steekpartij in Den Haag groeit de zorg om gewapende jeugd

Cafetaria Houtwijk is ‘vanwege familieomstandigheden’ gesloten. ‘Excuses voor het ongemak’, staat op een briefje op het raam. Voor de deur van de snackbar in de Haagse wijk Loosduinen liggen meer dan honderd boeketten en waxinelichtjes ter nagedachtenis van de uitbater. De 39-jarige Wei Chen liep vorige week vrijdag met zijn vrouw naar huis toen hij op straat werd geschopt, geslagen en met een mes gestoken. Hij overleed aan zijn verwondingen.

“Het was een lieve man”, zegt Alfred Loka van de Egyptische shoarmatent ernaast. Hij rookt een sigaretje op de stoep. “Hij had nooit problemen.” De schok om de gewelddadige dood van de snackbareigenaar is groot, niet in de laatste plaats vanwege de jonge leeftijd van de verdachten. Twee meisjes van 15 en 17 en een jongen van 17 uit de buurt zitten in voorarrest.

Andermaal is Den Haag opgeschrikt door een ernstig steekincident waarbij minderjarigen worden verdacht. Eind december kondigde burgemeester Jan van Zanen nog een samenscholingsverbod af in de wijk Bouwlust-Vrederust, toen een ruzie tussen jongerengroepen dreigde te escaleren. Daar ging een vechtpartij met messen in een tram aan vooraf, en een steekincident in een buurtsuper met een 13-jarige jongen als vermoedelijke dader.

Meer messengeweld

Ook elders in het land ziet de politie het messengeweld onder jongeren toenemen, al zijn er geen exacte cijfers. Het aantal minderjarigen dat van (poging tot) moord – al dan niet met een mes – wordt verdacht, steeg van 14 in 2019 naar 76 in 2021. “We zitten echt op een zorgelijk niveau”, zegt een woordvoerder. De politie neemt bij jongeren tien keer zoveel steekwapens in beslag als een paar jaar geleden, al wordt er ook meer gefouilleerd.

Het is niet zo dat jongeren en masse gewapend over straat gaan, relativeert criminoloog Jeroen van den Broek van de Erasmus Universiteit Rotterdam. “Veruit de meesten vinden messenbezit niet normaal, blijkt uit ons onderzoek onder Rotterdamse jongeren. Degenen die wel een mes dragen, doen dat meestal uit een gevoel van onveiligheid. Bijvoorbeeld omdat hun vriendengroep rivaliseert met een andere groep.”

Den Haag richt zich vooral op deze jeugdbendes. Omdat hun vetes zich niet aan stadsgrenzen houden, werkt de gemeente samen met Zoetermeer en Delft. “Op dit moment zijn ongeveer 90 jongeren in beeld die betrokken zijn bij rivaliserende gewelddadige jeugdgroepen”, schreef de burgemeester onlangs aan de gemeenteraad. Zij krijgen ieder een persoonlijk plan van aanpak, zo nodig het hele gezin.

Falen van de maatschappij

Niet zelden wordt de onderlinge rivaliteit opgestookt met drillrap. Toch ziet Van den Broek het omstreden muziekgenre, waarin opzichtig met messen wordt gezwaaid, niet als oorzaak van de geweldsgolf. “In de straatcultuur speelt geweld en rivaliteit altijd al een belangrijke rol, nu uit die zich in drillrap.”

Wat is de oorzaak dan wel? “Het eerlijke antwoord is dat we het niet weten. Voor mijn gevoel spelen sociale media een rol.” Bijna alle gewapende jongeren kampen met sociale problemen, ziet de criminoloog. Dat is geen excuus voor geweld. “Maar het is ook een falen van de maatschappij. Anders komt een jongere niet tot zo’n verschrikkelijke daad.”

Het Openbaar Ministerie onderzoekt nu de dood van snackbareigenaar Chen. De buurt laat zich intussen niet onberoerd. Het wijkcentrum biedt een condoleanceregister aan en vrijdagavond is er een stille tocht. “Iedereen in de buurt kende hem”, vertelt Loka voor zijn shoarmazaak. “Dat zie je aan al die bloemen. Elk huisje in de straat heeft een boeket neergelegd.”

Lees ook:

Na steekpartij houdt Haags Escamp de adem in. ‘Ik kijk niet raar op als het straks weer misgaat’

Met camera’s en het tijdelijk sluiten van de buurtwinkel hoopt de gemeente Den Haag de onrust te beteugelen in Bouwlust-Vrederust, waar in december een 15-jarige werd neergestoken.