Moskeeën: AIVD duwt met vage beschuldigingen alle lessen Arabisch in de radicale hoek

Vage beschuldigingen van de AIVD leiden tot wantrouwen onder moslims jegens de overheid  Beeld Johan Kleinjan
Vage beschuldigingen van de AIVD leiden tot wantrouwen onder moslims jegens de overheidBeeld Johan Kleinjan

Inlichtingendienst AIVD duwt álle naschoolse lessen Arabisch en het islamitische onderwijs in moskeeën in de radicale hoek, zeggen moskee-bestuurders. Dat is niet terecht, zeggen zij, het werkt demonisering in de hand en leidt tot groeiend wantrouwen onder moslims jegens de overheid.

Marije van Beek en Kristel van Teeffelen

Onlangs schreef de AIVD in zijn jaarverslag dat antidemocratische invloeden in dergelijke lessen wijdvertakt zijn en dat er bijna geen alternatieven zijn. Vrijwel elke moskee biedt lessen Arabisch en islam aan. Dat er weinig alternatief is voor het radicale aanbod, is dus pertinent onjuist, zegt Yassin Elforkani, imam van de Blauwe Moskee in Amsterdam.

“De AIVD kan niet alles delen, daar heb ik begrip voor”, zegt Yusuf Altuntas van Milli Görüs, waar zo’n vijftig Turkse moskeeën bij zijn aangesloten. “Maar laat ze in ieder geval aangeven op hoeveel plekken tijdens naschoolse lessen sprake is van antidemocratische tendenzen. Dan zal blijken dat het maar een klein percentage is.”

Privacy

Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond (Spior), een koepel van 71 moskeeën en andere organisaties, ziet liever nog concretere informatie. “Ook al schend je de privacy van een paar verdachte figuren, je maakt dan in ieder geval niet de hele gemeenschap zwart”, zegt directeur Mohamed Bouimj.

Maak tenminste concreet wat er wordt bedoeld met die ‘antidemocratische invloeden’, zegt Abdelhamid Bouzzit van Sior Haaglanden, waar 32 Marokkaanse moskeeën onder vallen. “De AIVD doet dit om te waarschuwen, en dat is goed. Maar wat moeten al die jongeren die de naschoolse lessen volgen hiermee als ze niet eens weten waar ze op moeten letten?”

Bouzzit benadrukt dat veel van de naschoolse lessen de afgelopen jaren juist zijn ingezet om radicalisering onder jongeren tegen te gaan. Het was volgens hem goed geweest als de AIVD dat ook duidelijk had benoemd, in plaats van de ruimte te laten om alle islamitische lessen te wantrouwen.

De boodschap van de AIVD kan een averechts effect hebben, waarschuwen de moskeebestuurders. Radicale of omstreden figuren en organisaties gebruiken teksten als die van de AIVD om aan te tonen: zie je wel, ze hebben het op ons gemunt, ze zijn anti-islam. “Mij zal je dat niet horen zeggen”, zegt Bouzzit, “maar ik merk wel dat het wantrouwen tegen de overheid groeit.”

Alertheid

Altuntas (Milli Görüs) en Bouimj (Spior) onderschrijven dat. Zij hebben het gevoel dat het keer op keer over moslims gaat die niet deugen en antidemocratisch zijn. Zo’n weinig concrete waarschuwing over naschoolse lessen versterkt dat gevoel.

In een reactie zegt de AIVD over eigen onderzoeken te communiceren om ‘de weerbaarheid en alertheid in de samenleving te vergroten’. “Het is niet onze bedoeling om polarisatie te vergroten. Integendeel, ons werk moet eraan bijdragen dat we in Nederland veilig en in goede harmonie met elkaar kunnen samenleven.”

Dat AIVD-onderzoek slechts in hoofdlijnen openbaar wordt gemaakt, is om ‘kwaadwillenden niet wijzer te maken dan nodig’ en om de privacy van betrokkenen niet onnodig te schenden. Aan bijvoorbeeld gemeenten of Openbaar Ministerie worden wel voorbeelden van personen en organisaties gestuurd waarover zorgen bestaan, zodat die zo nodig kunnen optreden.

De inlichtingendienst zegt nadrukkelijk zich geen zorgen te maken over ‘de islam als zodanig’, wel over de manier waarop ‘aanjagers’ die niet direct afwijzend staan tegenover het jihadistische gedachtengoed binnen de radicale islam het geloof aan anderen opleggen.

Lees ook:

Het mag, wat de overheid doet om de rechtsstaat te beschermen. Maar is het wenselijk?

‘Anti-democratisch’ of ‘slecht voor de sociale cohesie’ zijn de nogal vage oordelen waarmee de overheid haar ingrijpen bij het Cornelius Haga Lyceum legitimeert. Of waarmee ze islamitische figuren aanpakt. Zo ondermijnt de overheid de rechtsstaat die ze zegt te beschermen, menen critici.

Omstreden Haga Lyceum barst uit zijn voegen en eist via de rechter een groter schoolgebouw

De islamitische middelbare school sleept de gemeente Amsterdam voor de rechter, zegt bestuursvoorzitter Söner Atasoy. Hij wil grotere huisvesting omdat hij volgend schooljaar dubbel zoveel leerlingen krijgt.

Amsterdam grijpt in bij het met terreur in verband gebrachte Cornelius Haga Lyceum.

Burgemeester Halsema heeft het schoolbestuur dringend verzocht op te stappen en de gemeente zet de subsidies stop. Maar volgens deskundigen zal het daar voorlopig bij blijven.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden