Menstruatie-armoede in Nederland: ‘Vrouwen gebruiken kranten, stukken luier of wc-papier’

Ontwikkelingsorganisatie Plan International en feministisch platform De Bovengrondse deden onderzoek naar de betaalbaarheid van maandverband en tampons. Steekproefsgewijs werden duizend meisjes en jonge vrouwen tussen de 12 en 25 jaar ondervraagd. De Bovengrondse zoomde in op de armste groep en sprak met 170 vrouwen met en zonder baan, met en zonder thuis en uit de bijstand.

Bij welke groepen is het probleem het grootst?

“Vooral vrouwen tussen de 16 en 20 geven aan dat ze wel eens te weinig geld hebben om maandverband of tampons te kopen”, zegt Christa Nooitgedagt van Plan International. Bregje Hofstede van De Bovengrondse: “Uit de gesprekken blijkt dat vooral moeders hun eigen menstruatieproducten vaak niet kunnen betalen omdat ze eten of luiers voor de kinderen prioriteit geven. Ook bij moeders van wie de dochters menstrueren drukken de kosten zwaar op het budget. Jonge vrouwen die het thuis niet kunnen of durven bespreken betalen het van hun eigen zakgeld en dat is niet altijd toereikend.”

Zijn tampons en maandverband dan zo duur?

Hofstede: “Ik snap wel dat veel mensen zeggen ‘huh? Tampons zijn toch supergoedkoop?’ Maar goedkoop en duur zijn relatief. Wie bij de voedselbank loopt heeft een budget van ongeveer 50 euro per week. Dan is het wel een uitgave. De meeste mensen geven er tussen de 2,50 en 25 euro per maand aan uit. Dat is voor iedere persoon anders. We spraken een vrouw die twee weken per maand heftig menstrueert. Zij kan alleen ziekenhuismaandverband gebruiken en dat is duur. Ook zijn er vrouwen die uitslag krijgen van het goedkoopste maandverband omdat daar synthetische stoffen in zitten. Vrouwen gebruiken bij wijze van noodoplossing wc-papier, vodden en kranten. Of ze doen een hele dag met één maandverbandje.” Ook kennisgebrek en het taboe rondom menstruatie zorgt er voor dat de kosten oplopen, weet Hofstede. “Vrouwen weten vaak niet dat ze naar de dokter moeten bij extreem bloedverlies, ze denken dat het er bij hoort. Behandeling kan veel complicatiekosten voorkomen. Daarnaast durven veel vrouwen niet om hulp te vragen. Ondanks hun financiële problemen kopen ze de producten dan liever zelf dan erom te vragen. We kwamen dus ook voorbeelden tegen van vrouwen die zonder producten en met bijvoorbeeld wc-papier rondliepen.”

Wat moet er gebeuren om deze menstruatie-armoede te stoppen?

Hofstede: “De prijzen aanpakken kan. Bijvoorbeeld door 0% btw op deze artikelen in te voeren. Maar het meest effectief zou zijn om op alle plekken waar vrouwen komen zoals scholen, bibliotheken, opvanghuizen en inloophuizen gratis menstruatieproducten beschikbaar te stellen.” Nooitgedagt: “Het zou ook helpen als alle basisschoolkinderen voorlichting krijgen over menstruatie en wat normaal is en wat niet. We moeten ongesteldheid bespreekbaar maken. Daarmee verlaag je ook de drempel om om hulp te vragen.”

Lees ook:

Waarom ben ik zo onhandig als ik ongesteld ben?

Kletterende wijnglazen en vallende borden: een lezeres is ontzettend klunzig tijdens haar menstruatie. Hoe komt dat?