Maagverkleining voor jongeren als laatste redmiddel

Nederlandse kinderen vanaf 13 jaar met zwaar overgewicht kunnen sinds kort in aanmerking komen voor een maagverkleining. De ingreep wordt uitgevoerd in het kader van een studie van het Máxima MC in Veldhoven in samenwerking met het Maastricht UMC+. Onderzoekers hopen dat de operatie jongeren ook op de lange termijn kan helpen met gewichtsverlies.

Het aantal jongeren met obesitas groeit in Nederland al jaren. Ruim 16 procent van alle jongeren tot 17 jaar worstelt op dit moment met overgewicht, waarvan bijna vier procent met obesitas. Naast ernstige gezondheidsproblemen hebben deze kinderen ook vaak last van depressieve klachten en een laag zelfbeeld. Kinderartsen zijn daarom naarstig op zoek naar oplossingen.

Toch wordt een maagoperatie voor obese jongeren nog altijd als omstreden ingreep gezien. De operatie kan niet worden teruggedraaid en de gevolgen ervan zijn groot. Kinderen kunnen alleen nog kleine porties eten en moeten de rest van hun leven vitaminepillen slikken. Daarnaast bestaat het risico dat kinderen ondanks de operatie toch terugvallen. Dat roept de vraag op hoe wenselijk een maagverkleining werkelijk is.

Strenge selectie

“De behandeling is alleen bedoeld als laatste redmiddel, voor kinderen bij wie geen behandeling aanslaat”, legt hoogleraar en kinderarts Anita Vreugdenhil van het MUMC+ uit. Daarnaast geldt er een strenge selectieprocedure die ervoor moet zorgen dat alleen de juiste kandidaten in aanmerking komen voor de operatie.

Zo starten de onderzoekers geen traject met kinderen bij wie een slechte thuissituatie of een onderliggende eetstoornis de gewichtsproblemen veroorzaken. Een maagoperatie is namelijk geen wondermiddel. Jongeren moeten naast een operatie hun leefstijl alsnog drastisch aanpassen. Dat vraag veel doorzettingsvermogen van de patiënten en hun ouders. Deelnemers aan het onderzoek worden daarom intensief begeleid tijdens het traject.

In het buitenland gelden er minder strenge selectiecriteria. “Daar gaan artsen makkelijker over tot opereren”, ziet Edgar van Mil, kinderarts en specialist op het gebied van obesitas. Daarnaast ontbreekt in veel gevallen ook enige vorm van nazorg, wat de terugvalkans aanzienlijk vergroot.

“Onderzoeken laten zien dat bijna een kwart van de buitenlandse patiënten terugvalt, omdat ze niet goed gescreend zijn”, vertelt Van Mil. De kinderarts hoopt daarom dat Nederland betere resultaten kan bereiken, vanwege het uitgebreide selectieproces.

Onzekere toekomst

Toch houdt Van Mil een slag om de arm. Jongeren maken in hun weg naar volwassenheid nog ontzettend veel veranderingen door. Daarom is niet met zekerheid te zeggen of het hen zal lukken om de nieuwe gezonde levensstijl vol te houden.

Die onzekerheid weegt op tegen de schadelijke gevolgen van obesitas, gelooft chirurg Eric Hazebroek van Vitalis, onderdeel van het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem. Voor mensen met obesitas geldt dat hoe langer iemand rondloopt met overgewicht, hoe groter de gezondheidsgevolgen op latere leeftijd. Hanzebroek ziet daarom dat ingrijpen soms noodzakelijk is: “In geval van ernstige obesitas is blijvend gewichtsverlies zonder een operatie voor slechts een minderheid weggelegd”, legt hij uit.

Van Mil ziet in zijn spreekkamer veel jongeren die vanwege hun zwaarlijvigheid volledig geïsoleerd raken. Van zijn patiënten die op latere leeftijd geopereerd worden krijgt hij daarom regelmatig te horen: “Had mij in hemelsnaam eerder geopereerd.”

Inmiddels hebben via het onderzoek de eerste twee jongeren een maagoperatie gekregen. Hun ervaringen zijn overwegend positief. Dat stemt hoopvol dat de maagverkleining in ieder geval voor een kleine groep jongeren met obesitas een uitkomst biedt.

Lees ook:
Is een obesitasmedicijn de oplossing voor mensen met ernstig overgewicht?

Voor het eerst is er een middel tegen obesitas dat in Nederland wordt vergoed. Is dat de oplossing tegen overgewicht?