Loverboys werken veel sneller dan gedacht: zij dwingen slachtoffer al binnen een week tot seks

Het klassieke beeld van seksuele uitbuiters is deels achterhaald. Daders zijn zeker niet altijd ‘loverboys’ die kwetsbare meisjes langzaam om hun vingers winden met cadeaus en complimenten, zo blijkt uit een nieuwe studie van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel. Vaak gaat het ronselen hardvochtiger en snel: de helft van de slachtoffers wordt al na enkele dagen tot een week na het eerste contact gedwongen tot seks tegen betaling.

“De uitkomsten van het onderzoek zijn opvallend”, zegt Gert Buist van de politie, de organisatie die het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) opdracht gaf om daders van seksuele uitbuiting onder de loep te nemen. “Hoewel er in het verleden veel onderzoek is gedaan naar slachtoffers van dit strafbare feit, was er over daders weinig bekend. Dit rapport bevestigt wat ik fragmentarisch hoor van collega’s van de tien mensenhandelteams in Nederland.”

Voor de analyse bestudeerden de onderzoekers onder meer 25 opsporingsonderzoeken van mensenhandelaren, waarbij de daders werden veroordeeld voor seksuele uitbuiting van een of meerdere slachtoffers tot 24 jaar. Net als de uitgebuite meisjes, waarvan de helft in een instelling woont of dakloos is, blijken ook de daders vaak kwetsbaar en jong. Zo heeft ruim een derde van de onderzochte daders geen diploma, heeft het gros schulden en verslavingsproblemen (gehad), en is 72 procent van de daders tussen 18 en 29 jaar.

Meer inspelen op de digitale wereld

Wat betekent het rapport voor de aanpak van mensenhandel? Volgens Buist hoeft die niet op de schop. “We zitten op het goede spoor. Wel moeten we nóg meer inspelen op de digitale wereld, waar een groot deel van het ronselen zich afspeelt.” Een derde van de slachtoffers kent de dader vooraf niet. In bijna 80 procent van die gevallen leren zij elkaar online kennen. “Ook kunnen de uitkomsten ons helpen bij bijvoorbeeld verhoren. Nu we meer weten over de kenmerken en achtergrond van daders, kunnen we andere vragen stellen, waardoor het motief misschien eerder komt bovendrijven.”

De inkrimping van de ronselperiode toont aan dat de politie maar kort de tijd heeft om in te grijpen en daadwerkelijke uitbuiting te voorkomen. Net als de Nationaal Rapporteur in zijn onlangs uitgebrachte Dadermonitor Mensenhandel, benadrukken de onderzoekers van het CKM daarom het belang van preventieve maatregelen, zowel om dader- als slachtofferschap te vermijden.

“Zorginstellingen, het Openbaar Ministerie en de reclassering moeten daarbij een rol spelen”, stelt Shamir Ceuleers van het CKM. Het overgrote deel van de daders is al bekend bij hulpinstanties, net als bij politie en justitie. Vaak begaven zij zich al vanaf jonge leeftijd op het criminele pad. “Het zou enorm helpen als de verschillende organisaties informatie met elkaar delen, zodat kwetsbare jongens en mannen die zich mogelijk kunnen ontwikkelen tot daders, al eerder in het vizier zijn en geholpen kunnen worden. Alleen door samen te werken kunnen we mensenhandel bestrijden.”

Seksuele uitbuiting is de meest voorkomende vorm van binnenlandse mensenhandel, gaat hij verder. De grootste en meest onzichtbare groep slachtoffers zijn meisjes tot achttien jaar. “Dat zijn er naar schatting 1300 per jaar.” Het onderzoek is dus maar het topje van de ijsberg. “Toch heeft ons rapport waardevolle inzichten opgeleverd. Het heeft opnieuw laten zien hoe complex mensenhandel is. Zo houden daders met een op de drie slachtoffers contact na de uitbuitingsperiode.”

Lees ook:

Zorgen om mensenhandel bij webcamseks, ‘blinde vlek’ voor opsporingsdiensten

De industrie rond betaalde webcamseks groeit en bloeit, maar de sector is een blinde vlek voor opsporingsdiensten. Het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel vreest dat er achter de computerschermen ook slachtoffers van mensenhandel schuilgaan.