Laurens Buijs in de rechtbank: ‘Ik had mijn boosheid niet altijd onder controle’

David tegen Goliath, zo bestempelt advocaat Bart Maes de rechtszaak van voormalig UvA-docent Laurens Buijs tegen de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij beschrijft zijn cliënt Buijs als de heroïsche klokkenluider, die zijn nek uitsteekt tegen de ‘woke-cultuur’ op de universiteit. En de UvA is volgens hem de boeman, die de monden van critici structureel snoert.

Buijs zit maandag voor de rechter omdat hij zijn baan terug wil. De universiteit schorste hem in april vanwege grensoverschrijdend gedrag. De docent heeft volgens de UvA meerdere collega’s beledigd en in onveiligheid gebracht. Buijs, die zichzelf ook klokkenluider noemt, is het niet eens met die schorsing, omdat het volgens hem in strijd is met de klokkenluidersregeling.

‘Radicale wokecultuur’

De oud-docent meldde zich in november vorig jaar bij de klachtencommissie van de universiteit. Hij vindt dat de academische vrijheid bij de faculteit van de sociale wetenschappen wordt beperkt door een ‘radicale wokecultuur’. Er bestaan volgens hem ongeschreven normen en regels over wat wel en niet gezegd mag worden. Wie over bepaalde thema’s een positie inneemt die niet sociaal wenselijk is, zoals over zoals corona, islam en gender, krijgt volgens Buijs te maken met onder meer uitsluiting.

Terwijl de universiteit zijn melding nog onderzoekt, schreef Buijs in januari een opiniestuk voor het universiteitsblad Folia. Hij noemt non-binariteit, mensen die zich niet thuis voelen in de hokjes man of vrouw, een ‘lege hype’. In een reactie beschuldigden studenten Buijs, zelf homoseksueel, van homofobie en riepen de universiteit op hem te schorsen. In dezelfde periode kreeg Buijs ook buiten de universiteitsmuren steeds meer bekendheid. Met name door zijn omstreden berichten op Twitter.

Commissie-Stolker

De docent was toen nog in dienst van de universiteit. De UvA stelde in februari een commissie aan onder leiding van oud-rector Carel Stolker van de Universiteit Leiden. Samen met professoren Janka Stoker (Rijksuniversiteit Groningen) en Berteke Waaldijk (Universiteit Utrecht) buigt hij zich over de vraag of de academische vrijheid daadwerkelijke onder druk staat. De commissie heeft tot juni, en de UvA vroeg aan Buijs zich tot dat moment op de achtergrond te houden en vanuit huis te werken.

Daaraan gaf hij geen gehoor. De docent, die zichzelf links en progressief noemt, zat binnen de kortste keren aan tafel bij onder meer de rechtse omroep Ongehoord Nederland en Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet. Op Twitter viel hij collega’s aan die hij met naam en toenaam benoemde. Soms voegde hij daar ook foto’s en mailadressen aan toe, en hij stuurde meermaals berichten naar zijn oud collega’s via WhatsApp of mail.

Zo schreef hij bijvoorbeeld aan de decaan van zijn faculteit, Agneta Fischer, dat ze een ‘door en door ziek persoon’ en ‘psychopaat’ is. Volgens de universiteit leidden die berichten tot ‘onrust en gevoelens van grote onveiligheid bij collega’s’.

‘Er is een hetze tegen mij gestart’

“Dat gedrag moet de UvA bestraffen, omdat ze andere medewerkers moeten beschermen tegen dit soort aanvallen”, zegt advocaat Pauline Sick in de rechtbank. Zij verdedigt de universiteit. De berichten hebben volgens haar niets te maken met zijn rol als klokkenluider. “Hij is verwijderd door aanhoudend grensoverschrijdend gedrag.”

Huilend zegt Buijs tijdens de zitting spijt te hebben van zijn gedrag. “Ik had mijn boosheid niet altijd onder controle”, legt hij de rechter uit. “Ik kan me voorstellen dat ik een onveilig gevoel gaf aan collega’s.” Maar, voegt hij toe, hij vloog uit de bocht omdat hij zich geïsoleerd voelde en de universiteit hem niet beschermde. “Er is een hetze tegen mij gestart.”

Buijs eist onder andere zijn baan terug. Ook wil hij dat de universiteit hem rechtsbescherming biedt en zorgt voor een ‘passende rehabilitatie’, omdat hij zich in zijn reputatie voelt aangetast. Over twee weken komt de rechter met een oordeel.

Lees ook:

‘Laurens Buijs? Daar hebben we het veel te druk voor’

Studenten aan de Universiteit van Amsterdam hebben weinig trek in een kritisch debat over ‘academische vrijheid’. De geschorste docent Laurens Buijs roept er vooral ongemak op.